ایمنی دیگهای بخار و ظروف تحت فشار

ایمنی دیگ های بخار و ظروف تحت فشار چیست؟

ایمنی دیگ بخار و دیگ آب گرم یکی از ملزومات فعالیت بسیاری از مؤسسات و کارخانجات می باشد. تجهیز دیگ بخار و دیگ آب گرم به سیستم های کنترلی پیشرفته گام بزرگی در افزایش ایمنی دیگ بخار و افزایش بازدهی آنها بوده است. با این حال، طراحی پیشرفته و به روز این گونه مخازن تحت فشار اگرچه ضروری می نماید، اما به تنهایی نمی تواند متضمن عملکرد ایمن دیگ بخار و آب داغ باشد. علاوه بر طراحی پیشرفته، بازرسی ادواری دیگ بخار و صدور گواهی سلامت توسط شرکت های صاحب صلاحیت از طرف اداره استاندارد می تواند نقش بسزایی در افزایش ایمنی و راندمان دیگ بخار داشته باشد. سهل انگاری در انجام بازرسی ادواری دیگ بخار و عدم دریافت گواهی سلامت این تجهیزات توسط مدیران ایمنی و مهندسین تعمیر و نگهداری می تواند ایمنی و راندمان تجهیز مربوطه را به شدت به خطر بیاندازد.

مخاطبان دوره ایمنی ایمنی دیگ های بخار و ظروف تحت فشار

1- بازرسان و کارشناسان دیگ های بخار و ظروف تحت فشار

2- اپراتورهای دیگ های بخار و ظروف تحت فشار

3- علاقه مندان و دانشجویان رشته های ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE)

سرفصل دوره ایمنی دیگ های بخار و ظروف تحت فشار

1- تاثیر دیگ های بخار در محیط زیست

     تاثیرات دیگ های بخار شامل:

• صداهای ناهنجار
• گرمای طاقت فرسا
• گرد وغبار محیط
• موادشیمیایی مانند اسیدها و آنتی اسیدها
• گازهای تولید شده از سوخت های فسیلی

2- تعریف دیگ بخار

دیگ بخار ماشینی جهت تبدیل انرژی فسیلی به انرژی حرارتی می باشد. این دستگاه، دستگاهی برون سوز است که آب و آتش هیچگونه تداخلی با هم ندارند و فشار آن از یک اتمسفر بیشتر است.

3- قطعات اصلی دیگ های بخار

• بدنه (شل)
• شبکه ها
• شاسی
• کوره یا آتشخانه
• لوله آتشخوار یا لوله های دود

4- قطعات فرعی و جانبی دیگ های بخار

• مشعل
  • مشعل دیگ بخار، یکی از اجزاء اصلی، ولی جدا از دیگ بخار می باشد.
  • شامل قطعات:
    • پوسته مشعل
    • الکتروموتور
    • فن یا پروانه
    • الکترود یا شمع جرقه
    • تاوزل
    • وایر
    • ترانس فشار قوی یا ترانس جرقه
    • دریچه هوا و بازوی دریچه
    • پمپ سوخت
    • دریچه بازدید شعله
• تابلوی برق
  • تمام مدار فرمان از طریق تابلوی برق انجام می شود.
  • شامل قطعات:
    • پوسته تابلو
    • کنتاکتورهای مدار قدرت
    • رله مادر یا رله فرمان
    • کنتاکتورها ی فرمان
    • ترانس تبدیل
    • ترمینالها
    • فیوزها
    • کانالهای مدار سیم کشی
• پرشر سوئیچ ها
  • برای کنترل فشار بخار داخل دیگ بخار، استفاده شده و در زمان نیاز دستگاه را قطع یا وصل می نماید.
  • شامل قطعات:
    • پوسته
    • فنر
    • شفت
    • کنتاکت های برق
    • سیستم آکاردئونی
    • پایه های شفت
    • لوله خروجی
  • طریقه سرویس یا تعمیر پرشر سوئیچ
• سوپاپ اطمینان
  • این قطعه جهت جلوگیری از افزایش بیش از حد معمول فشار داخلی دیگ بخار بکار می رود.
  • شامل قطعات:
    • پوسته سوپاپ
    • سیت یا نشیمنگاه
    • فلنچ اصلی
    • شفت
    • فنر
    • مهره های تنظیم
    • دسته یا بازوی حرکت
    • دریچه خروج بخار
  • تعمیرات سوپاپ
• الکتروپمپ
  • سیستم تغذیه آب داخل دیگ بخار
  • شامل قطعات:
    • الکتروموتور
    • شفت
    • پروانه
    • پوسته
    • یاطاقان کف گرد
    • مکانیکی
    • پایه، پیچ هواگیری
• شیرفلکه اصلی
  • شیر فلکه بشقابی
  • شیر فلکه کشوئی
  • شیر فلکه سوزنی
    • پوسته
    • بشقاب یا سوزن
    • شفت
    • فلکه (مانند فرمان اتومبیل)
    • فلنچ های دو طرف شیر فلکه سوزنی
• لول کنترل
  • وظیفه این قطعه تنظیم آب داخل دیگ بخار می باشد.
  • شامل قطعات:
    • پوسته
    • سوراخهای بالا و پائین
    • سوئیچ های کنترل
    • سیستم مدار برق
  • تنظیم سوئیچ ها
  • طریقه سرویس و تنظیم لول سنج
• شیرهای آبنما
  • این سیستم جهت نشان دادن آب داخل دیگ بخار بکار می رود.
• شیر فلکه تخلیه
  • برای زیر آب زدن و یا تخلیه آب داخل دیگ بخار بکار می رود.
  • شامل قطعات:
    • پوسته
    • شفت
    • قسمت آب بند
    • سوراخ دو طرف (ورود و خروج)
• شیر هواگیری
• دربها
• مانومتر
• قلاب گیر
• فلنچ دودکش
• محفظه دمنده
• فتوسل (چشم الکتریکی)
• سکو و نردبان
• الکترود کنترل کننده سطح آب
• دریچه های منهول
• دریچه هندهول
• شیر فلکه نمونه گیری
• دریچه بازدید شعله

5- مشخصات فلزات به کار رفته در دیگ های بخار

بدنه دیگ های بخار از فلزاتی شامل کربن، منگنز، گوگرد، سیلیسیم و فسفر تشکیل شده است.

6- شناخت و تهیه آب صنعتی

      آب صنعتی را می توان به روشهای زیر تامین نمود:

• فیلتر شدن (شن گیر)
• سختی گیر (آنیونی و کاتیونی)
• بسترشنی (سنتی)
• روش اسمز معکوس

7- حفاظت و ایمنی در دیگ های بخار

• دیگ های بخار از نظر کاربرد به چهار دسته تقسیم می شوند:
  • دیگ های آبگرم: فشار داخل آنها برابر با فشار اتمسفریا 760 میلی متر جیوه است.
  • دیگ های فشار ضعیف: فشار داخل آنها بیشتر از یک اتمسفر و کمتر از 10 اتمسفر است.
  • دیگ های فشار متوسط: به دیگ های اطلاق می گردد که فشار داخل آنها بین 5 الی 15 اتمسفر می باشد.
  • دیگ های فشار قوی: به دیگ های اطلاق می گردد که فشار داخل آنها بیشتر از 15 اتمسفر می باشد.

• حفاظت آشکار

آنچه به حفاظت آشکار معروف است خطراتی است که از عملکردهای مکانیکی پیش می آید مانند: جوشکاری، عمل نکردن سیستم های کنترل کننده برقی و مکانیکی و رعایت نکردن اصول ایمنی در زمان ساخت تک تک اجزاء دیگ بخار

• اوپراتور
• کنترل کننده ها
  • کنترل کننده های الکتریکی
  • کنترل کننده های میکانیکی
  • کنترل کننده های دوگانه

• حفاظت نهان ( شیمیایی)

خطر گازهای سمی که در اثر تجزیه سوخت در محیط آزاد شده و در فضای سالن با اکسیژن ترکیب می شود بسیار خطرناک است. از جمله راهکارهای پیش رو می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تنظیم مشعل از نظر سوخت و هوا باید دقیق باشد.
• دودکش دیگ بخار باید در حد استاندارد باشد.
• در سوخت های سنگین، بایستی دمای اولیه به حد ایده ال برسد.
• لوله های دود باید عاری از هرنوع عاملی باشد که در هدایت دود اشکال ایجاد می نماید.
• کلیه منافذ دیگ از نظر خروج دود، در اطراف دودکش و دریچه های عقب و جلو باید محدود باشد.

• حفاظت فردی
  • بالای دیگ بخار باید دارای حفاظ باشد، که در زمان انجام کار، پرسنل بتواند براحتی کارهای لازم را انجام دهد.
  • دیگهای بخار باید دارای پله های مناسب جهت صعود کارگر باشد . نصب پله می بایستی بطریقی طراحی شده باشد که دارای شیب بطرف داخل باشد . که کارگر براحتی بتواند از آن بالا برود و چنانچه بعللی دست او رها شد سقوط نکند.
  • و ...

• رنگ آمیزی دستگاهها
  • این عمل هم از پوسیدگی دستگاهها جلوگیری می نماید و هم از نظر روانی اثر گذاری مثبت خواهد داشت.

• تمیز کردن دستگاهها
  • بطور روزانه، هرچه دستگاهها تمیزتر باشند، د  روحیه کارگران شادابی ایجاد کرده و در تشخیص عیب نیز موثر می باشد.

• آرایش دستگاهها
  • دستگاهها در کارخانجات نباید بصورت نا هماهنگ نصب شوند.

• تمیز بودن سطح کار
  • سطح سالن دیگ بخار باید عاری از روغن – گردو خاک و غیره باشد.

• هم سطح بودن سالن دیگ بخار و پوشش کانالها
  • بطور مثال، در تاریکی شب، که بعللی قطعی برق ایجاد می شود، و اوپراتور می خواهد جهت جلوگیری از خطرات احتمالی وارد ع مل شود در ناهموار بودن سطح سالن و نداشتن پوشش مناسب کانالها، هر لحظه امکان حادثه وجود دارد.

• وسیله روشنایی دستی
  • یک نوع وسیله روشنایی باید در اختیار اوپراتور باشد.

8- نگهداری دیگ های بخار

     در نگهداری دیگ های بخار رعایت موارد زیر ضروری است:

• آزمایشات آب صنعتی باید به صورت روزانه و در هر شیفت انجام شود
• به صورت روزانه شیر مربوط به لوله کنترل و آبنماها باز شود و آزمایشهای لازم به عمل آید
• اصول ایمنی دیگ های بخار به طور دقیق رعایت شده و آموزشهای لازم به اپراتورها داده شود
• در نظافت دیگ های بخار اصول بهداشت محیط چه ازنظر گازهای زیان آور و چه ازنظر نظافت ظاهری رعایت شود
• هر روز سوپاپ اطمینان حرکت داده شود تا رسوبات بوجود آمده باعث خرابی سیستم سوپاپ و بوجود آمدن مشکل فنی نگردد

9- روشهای تست دیگ های بخار

    به طور کلی دیگ های بخار را می توان به سه روش تست کرد:

• تست هیدرولیک
• تست هیدرواستاتیک
• تست ضخامت سنجی

جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید