اصول ایمنی درعملیات جوشکاری چیست؟
جوشکاری عملیاتی است که توسط حرارت باعث ذوب شدن و در هم تنیدگی و ایجاد پیوستگی بین دو فلز جدا از هم می‌گردد .امروزه کمتر صنعتی در سطح کشور وجود دارد که در آن عملیات جوشکاری و برشکاری وجود نداشته باشد از یک کارگاه کوچک ساختمانی تا صنایع عظیم نفت و گاز و پتروشیمی عملیات جوشکاری و برشکاری از ارکان اصلی به شمار رفته و در برخی از صنایع به عنوان مثال صنعت کشتی سازی از فرایند های پایه به شمار می رود. عملیات جوشکاری به علت وجود عواملی مانند: پوسچر نامناسب کار، حمل تجهیزات سنگین، وجود گردوغبار سمی و فیوم فلزات، حرارت و خطر حریق و انفجار، جریان الکتریسیته و خطر برق گرفتگی و ... جزء مشاغل سخت و زیان آور به حساب آمده و در علم ایمنی نیز در مجموعه مشاغل HIGH RISK به شمار می‌رود.
مخاطبان دوره اصول ایمنی در عملیات جوشکاری و برشکاری
1- سرپرستان و جوشکاران
2- کارشناسان و مسئولین ایمنی
سرفصل دوره اصول ایمنی در عملیات جوشکاری و برشکاری
1- انواع روش های جوشکاری
-
جوشکاری قوس الکتریکی: با نزدیک شدن قطب مثبت و منفی جریان برق در لحظه کوتاهی قبل از برخورد، جرقه ای به وجود می آید که آن قوس الکتریکی می‌گویند. در این روش جوشکاری حرارت ناشی از قوس الکتریکی باعث ذوب و پیوستگی فلزات می گردد. روش های مختلف قوس الکتریکی عبارتند از:
-
:SMAW جوشکاری دستی با الکترود روکش دار
-
:SAW جوش زیر پودری
-
:GMAW جوش تحت حفاظت گاز با الکترود مصرفی
-
:FCAW جوش تحت حفاظت گاز با الکترود توپودری
-
جوشکاری مقاومتی: جوشکاری با فشار است که در آن گرمای لازم برای ذوب و جوش فلز توسط مقاومت ناشی از عبور جریان الکتریکی در منطقه جوش بین دو فلز تامین می گردد.
-
جوشکاری با لیزر: حرارت لازم در این نوع جوشکاری توسط طول موج خاصی از پرتوی لیزر تامین می گردد.
2- آیین نامه ایمنی در عملیات جوشکاری
-
مجوز کتبی انجام عملیات جوشکاری و برشکاری باید توسط کارفرما و یا نماینده وی صادر گردد.
-
دیوارها و سطوح جانبی محل جوشکاری باید به گونه ای باشد که بیشترین جذب تشعشعات مضر را داشته باشد.
-
وضعیت ایستایی دستگاهها و تجهیزات جوشکاری باید به گونه ای باشد که از هرگونه حرکت اتفاقی جلوگیری به عمل آید.
-
کلیه دستگاهها و تجهیزات جوشکاری و برشکاری باید در مکانی نگهداری و انبار شود که از صدمات فیزیکی و شیمیایی محافظت گردند.
-
کلیه دستگاهها و تجهیزاتی که برای جوشکاری و برشکاری استفاده می شوند باید به طور مرتب مورد بازدید و آزمایش قرار گرفته و در صورت نقص و بازدید تعمیر و یا از فرایند خارج گردند.
3- پرتوهای جوشکاری
گرماي فوق العاده زياد قوس الكتريكي، نور خيره كننده و خطرناكي ايجاد مي‌كند. همچنين اين قوس امواج كوتاه و بلند ديگري هم توليد مي‌كند كه براي فرد جوشكار خطرناك است. اين امواج مي‌تواند به چشم و پوست آسيب برساند. به همين دليل جوشكارها بايد هنگام كار از عينك و ماسك محافظ صورت با شيشه‌هاي تيره و دستكش‌هاي چرمي استفاده كنند. بالا زدن آستين هنگام كار ممكن است موجب آسيب پوست و ايجاد حالتي شبيه آفتاب سوختگي شود و توصيه مي‌شود جوشكارها هميشه هنگام كار از دستكش چرمي استفاده كنند و آستين‌هاي خود را بالا نزنند تا پوست‌شان در معرض خطر قرار نگيرد.
4- سر و صدای ناشی از جوشکاری و برشکاری
در بعضي از انواع جوشكاري هنگام انجام كار سر و صداي زيادي نيز توليد مي‌شود. در اين مواقع توصيه مي‌شود منطقه پر سر و صدا ايزوله شود تا از انتشار صوت به ساير قسمت ها پيشگيري شود و همچنين افرادي كه در منطقه پر سر و صدا كار مي‌كنند بايد با استفاده از گوشي حفاظتي كه صوت دريافتي را به وسيله گوش كاهش مي‌دهند، استفاده كنند. این سروصدا بیشترمربوط به فعالیتهای اطراف جوشکاری است، مانند سنگ زنی و چکش کاری
5- گازها و بخارات ناشی از جوشکاری
گرماي فوق العاده زياد جوشكاري، گازها و بخارات و دود و غبارهايي پديد مي‌آورد كه بسيار خطرناك است. به خصوص اگر سطوحي كه جوشكاري مي‌شوند قبلا رنگ شده باشند و يا آغشته به روغن باشند اين گاز و غبارها خطرناك ترند. به علاوه اين ذرات معمولا آن‌قدر ريز هستند كه بتوانند به راحتي وارد ريه افراد شوند و در طولاني مدت سلامت آنها را به خطر بيندازند. نمونه ذرات زيان‌آوري كه در اين دود و غبارها وجود دارد، باريم، بريليوم، كادميوم، كلسيم، كروم، مس، فلوئور، آهن، سرب، منيزيوم، سيليس، نيكل و روي است. همچنين گازهاي فسفين، منوكسيد كربن، اكسيدهاي نيتروژن و ازن نيز طي عمليات جوشكاري ايجاد مي‌شود كه براي سلامت افراد مضر است.
6- حفاظت از سيستم تنفسي در جوشکاری و برشکاری
در موارد خاصي بعضي از اشكال حفاظت از سيستم تنفسي مي‌توانند به كار برده شوند. اگر نوع آلاينده مشخص باشد از يك ماسك فيلتردار مي‌توان استفاده كرد. البته فيلتر فقط گرد و غبار را دفع مي‌كند، درحالي كه گازها از ميان آن عبور مي‌كنند. يك كلاهخود جوشكاري با هوارسان خارجي آلاينده‌ها را در منطقه تنفسي جوشكاران ترقيق مي‌كند. براي كار در محيط سربسته كه خطر خفه شدن وجود دارد بايد يك ماسك تنفسي با هوارسان خارجي به كار رود.
7- خطرات كار با سيلندراكسيژن
-
از تماس مواد روغني، گريس، رنگ، مواد هيدروكربني، خاك اره، فلز تيتانيوم و ... با كليه قطعات سيلندر اكسيژن از جمله شير بالاي سيلندر، رگلاتور، شيلنگ و اتصالات مكانيكي جدا پرهيز كنيد زيرا درصورت نشت اكسيژن موجب انفجار شديد خواهد شد.
-
درصورت تماس برق و يا قوس الكتريكي با بدنه سيلندر اكسيژن، كربن هاي موجود در شبكه فلزي بدنه سيلندر به شكل atomize به درون سيلندر كشيده و باعث انفجار سيلندر خواهد شد.
-
در هنگام استفاده از سيلندر اكسيژن، فشار سيلندر نبايد كمتر از 125psi يا 8BAR شود این امر باعث خواهد شد تا خطر برگشت گازاستيلن به سمت سيلندر اكسيژن افزايش يابد.
-
انتقال سيلندر بصورت غلتاندن روي زمين rolling و يا كشيدن سيلندر pulling بروي پايه آن اكيدا ممنوع است.
8- ایمنی کار با سيلندر استيلن
· هرگز اجازه ندهید سیلندر استیلن خالی شود زیرا امکان برگشت اکسیژن به درون آن وجود دارد.
· محتواي داخلي هر سيلندر استيلن حدود 36 درصد گاز استیلن و 42 درصد استن و مابقی را پرکننده متخلخل تشكيل مي دهد.
· استفاده از سيلندر استيلن بصورت افقي اكيدا ممنوع است. زيرا باعث انتقال ماده استن به مشعل برشكاري و بروز پديده back fire گردد.
· فيوز ايمني بصورت پلاگ plug در قسمت فوقاني سيلندر تعبيه شده كه در دماي 100 درجه سانتي گراد ذوب شده و مازاد فشار داخلي را به محيط تخليه مي نمايد.
9- ایمنی جريان برق در جوشکاری و برشکاری
يكي از خطرات عمده در جوشكاري با برق را همان‌طور كه از اسمش پيداست ممكن است خود برق ايجاد كند. براي اينكه از خطر برق گرفتگي پيشگيري كنيم بايد:
· در صورت مشاهده هر نوع پارگي و فرسودگي، سيم‌ها بايد سريعا تعويض شوند.
· تمام قسمت ها و مسيرهاي عبور برق از منبع، مسيرهاي عبور و محل جوش را از نظر عايق بودن و ايزوله بودن بررسي كنيم.
براي پيشگيري از خطر برق گرفتگي، جوشكارها بايد هنگام كار لباسهاي عايق بپوشند. پيشبند و دستكش آنها بايد عايق باشد و هيچ گونه گيره يا پرچ فلزي در آن وجود نداشته باشد. به علاوه هنگام كار آنها بايد از كفش مخصوص با كفي لاستيكي استفاده كنند.
جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید