ایمنی در عملیات گود برداری چیست؟
رشد و توسعه صنعت ساختمان وتوجه به نگهداشت منابع انسانی شاغل موجب می شود تا با نگاهی دقیق تر به بخش های مختلف عملیات ساختمانی از جمله گودبرداری و حفاری، به سمت ایمن سازی این عملیات حرکت کنیم. در این مسیر شناخت خطرات موجود، روش های مختلف ایمن سازی و سیستم های حفاظتی ازیک سو و آگاهی از تکالیف ومسئولیت های قانونی هر یک از عوامل اجرایی ازسوی دیگر می تواند موجب شود تا با برنامه ریزی بهتر و دقیق تر، ریسک های عملیات گودبرداری مدیریت شده و حوادث مرتبط با آن ازلحاظ تعداد و شدت به نحو چشمگیری کاهش یابد.
مقدمه
صنعت ساختمان با توجه به ماهیت عملیات ساختمانی، بویژه تا پایان اجرای سازۀ ساختمان و اتمام سفت کاری، از صنایع پر خطر محسوب می شود. نگاهی گذرا به آمار حوادث کارگاهی و شدت حوادث به وقوع پیوسته، این گفته را تایید خواهد نمود. با توجه به تعداد کم کارگاه های ساختمانی در برابر سایر کارگاه های صنعتی، خدماتی و ... همواره تعداد قابل ملاحظه ای از حوادث منجر به فوت در کارگاه های ساختمانی به وقوع می پیوندد. مداقه بیشتر در این قبیل آمار و ارقام، ما را بیش از پیش با اهمیت ایمن سازی در عملیات ساختمانی آشنا می سازد.آنچه در این دوره مورد بررسی قرار خواهد گرفت، ایمنی در عملیات گودبرداری به عنوان یکی از کارهای مهم و البته مخاطره آمیز در فرایند احداث ساختمان است که توجه کافی به آن می تواند تعداد حوادث یه وقوع پیوسته در طی این عملیات را به نحو چشمگیری کاهش دهد.
مخاطبان دوره ایمنی در عملیات گودبرداری
1- کارشناسان و پیمانکاران پروژه های عمرانی
2- دانشجویان در کلیه رشته ها از جمله مهندسی صنایع، عمران، ایمنی و …
سرفصل دوره ایمنی در عملیات گودبرداری
1- عملیات مقدماتی گود برداری و حفاری
لازم است فرآیند ایمن سازی قبل از شروع عملیات گود برداری وحفاری شروع شود. از جمله این اقدامات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- موانعی از قبیل سنگ، درخت و... اززمین مورد نظر خارج شود.
- زمین مورد نظر از لحاظ استحکام و جنس خاک همچنین پایداری ابنیه مجاور مورد بررسی قرارگیرد.
- درصورت استفاده از دستگاه های برقی مانند وسایل هوادهی، تخلیه آب و... تمهیدات حفاظتی لازم درنظر گرفته شود.
2- خطرات گود برداری
گود برداری یکی از خطرناک ترین عملیات های ساختمانی است و بزرگترین خطر در گودبرداری، فروریختن تمام یا بخشی از آن سازه و ساختمان های مجاور است. دیگر خطرات گودبرداری شامل: خفگی به علت کمبود اکسیژن، استنشاق مواد سمی، آتش سوزی، حرکت ماشین آلات درنزدیکی لبه گودبرداری که میتواند موجب فروپاشی دیواره ها شود، قطع تصادفی خطوط خدمات رسانی و... می باشد.
3- محافظت از افراد
باتوجه به خطرساز بودن سایت گود برداری همواره لازم است تدابیری برای محافظت ازافراد حاضر در سایت کارگاهی ودیگر مجاوران وافرادی که ممکن است به هرترتیب درمعرض خطر قرارگیرند اندیشیده شود. از این رو می بایست با استفاده از یک سیستم حفاظتی که به طور مناسب طراحی شده و توان لازم برای ایستادگی در برابر همه بارهای موجود و بارهایی که اعمال آن به سیستم بصورت منطقی مورد انتظار است را داشته باشد، افراد را در برابر خطرات ناشی از فروریختن گود برداری وخطرات اشیایی که ممکن است به داخل گود برداری سقوط نماید یا از لبه گود برداری به داخل بغلتد، محافظت نمود.
4- انواع سیستم های حفاظتی
باتوجه به محل، عمق و ابعاد گود برداری از سیستم های حفاظتی مختلفی می توان استفاده کرد. از جمله این سیستم های حفاظتی می توان به حفاظ گذاری، شمع زنی، شیب دهی و پله زنی، سپرکوبی، نیلینگ و... اشاره کرد.
5- استقرار سیستم های حفاظتی
انتخاب جزییات روش گود برداری و چگونگی استقرار سیستم های حفاظتی برعهده سازنده می باشد. سازنده براساس عوامل موثر درطراحی یک سیستم حفاظتی که عبارت است از: نوع خاک، عمق گود برداری، میزان رطوبت خاک، شرایط جوی و اقلیمی و... می بایست یک یا ترکیبی ازچند سیستم حفاظتی را به منظور بهینه سازی مدیریت ریسک وحذف و یا کاهش بیشینه خطرات درکارگاه های ساختمانی و سایت گود برداری انتخاب و به مرحله اجرا درآورد.
6- مصالح و تجهیزات استفاده شده برای سیستم های حفاظتی
این تجهیزات نباید دارای نقص یا آسیبی باشند که کارکرد آنها را دچار اختلال کند. همچنین اگر تجهیزات آسیب دیده باشد شخص صلاحیت دار می بایست برای استفاده آن را مورد بررسی قراردهد، بدیهی است تا زمان تایید سلامت اینگونه تجهیزات بهره برداری از آنها ممنوع خواهد بود.
7- وسایل نقلیه و تجهیزات متحرک
هنگامی که ماشین ها یا تجهیزات متحرک در مجاورت منطقه حفاری شده مورد استفاده قرار می گیرد یا هنگامی که ماشین ها نیازمند نزدیک شدن به لبه گود برداری هستند و اپراتور آنها دید مستقیمی ندارد، لازم است ضمن محصورسازی محوطه گود برداری، سیستم های هشداردهنده مثل موانع، علایم دستی و مکانیکی، وسایل کنترل مسیر و... مورد استفاده قرارگیرد.
8- اشیاء و مصالح ناشی از گود برداری
یکی از نکات قابل توجه در عملیات گود برداری چگونگی انباشت اشیاء ومصالح ناشی از گود برداری است، لازم است ضایعات ناشی از گود برداری به حدکافی دور از گودبرداری و حداقل بافاصله یک متر از لبه گود برداری ریخته شود.
9- بازرسی از گود برداری
شخص صلاحیت داری که آموزش های خاص در زمینه شناخت طبقه بندی خاک ها، به کارگیری سیستم های حفاظتی و الزامات را طی کرده و از آگاهی کافی در این زمینه برخوردار باشد و بتواند خطرات موجود و قابل پیش بینی در محیط کار را به سرعت شناسایی کرده و مجاز به حذف فوری آنها باشد. این بازرسی می تواند قبل از شروع کار، بعد از ریزش ناگهانی، بعد از هرگونه عملیات انفجاری و... باشد.
10- حوادث در گود برداری
مهم ترین علل بروز حوادث در گود برداری شامل:
- ریزش دیواره های گود و ساختمان ها و تاسیسات
- سقوط وسایل نقلیه موتوری یا دیگر تجهیزات متحرک به داخل گودبرداری
- خفگی یا مسمویت کارگران دراثر استنشاق گازهای سنگین تر از هوا به داخل گود
- مصدوم شدن کارگران و دراثر سقوط و ریزش مصالح و یا ابزار کار به داخل گود برداری
11- وظایف و مسئولیت ها در گود برداری
به منظور تامین ایمنی در عملیات گود برداری هریک از افراد صاحب کار، طراح، سازنده، ناظر، سازمان نظام مهندسی و... وظایفی برعهده دارند که به صورت مفصل در این بخش بحث شده است.
12- خطرات گود برداری
علاوه بر فرو ریختن که به عنوان بزرگترین خطر درسایت گود برداری تلقی می شود خطرات دیگری نیز در این عملیات وجود دارد که شامل: سقوط بارها و تجهیزات متحرک و ریزش مواد، مسیرهای دسترسی و خروج نامناسب، رمپ های ساختمانی، جمع شدن آب، جمع شدن آب و... می باشد.
جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک کنید