اصول تهیه گزارش حوادث

 گزارش حادثه چیست؟

روش اجرایی گزارش و بررسی حوادث تمامی اقدامات لازم درزمان وقوع حادثه و بعد از آن برای بررسی علل و ریشه حوادث را تشریح می نماید. اگر بخواهیم علت حوادث رخ داده را در دو دسته علل مستقیم و علل غیر مستقیم بررسی کنیم خواهیم دید علاوه بر علل ظاهری حادثه، علت های ریشه ای دیگری نیز مانند فرهنگ غلط یا مدیریت نا صحیح وجود دارد که ریشه های اصلی وقوع حادثه هستند. در اینجا منظور ازحوادث، حوادث ناشی از کار است. هدف اصلی گزارش و بررسی حوادث ناشی از کار و مکتوب کردن روش اجرایی گزارش و بررسی حوادث و انتشار روش و نحوه گزارش و بررسی حوادث درسازمان، پیشگیری از وقوع مجدد حوادث مشابه می باشد. البته تعیین روش گزارش دهی حادثه برعهده مسئول HSE می باشد، اما گزارش حادثه درصورت وقوع باید از سوی کارکنان صورت گیرد. مطابق روش اجرایی گزارش و بررسی حوادث، پر کردن فرم گزارش حادثه در لحظه وقوع حادثه ضروری می باشد زیرا این فرم از فراموش شدن بسیاری از اطلاعات مهم کمک کننده درتحقیقات حادثه، جلوگیری می کند. درضمن سازمانهای دولتی مانند سازمان تامین اجتماعی و بیمه ها نیز با دریافت فرم گزارش حادثه، تعهد خود برای پرداخت خسارات و کمک هزینه درمان را اجرا می نمایند.

مخاطبان دوره اصول تهیه گزارش حوادث

1- مسئولین ایمنی صنایع و کارگاه های صنعتی

2- دانشجویان رشته های ایمنی، بهداشت و محیط زیست

سرفصل دوره اصول تهیه گزارش حوادث

1- تعاریف و اصطلاحات

• حادثه: عبارتست از هر رویداد غیر برنامه ریزی شده ( ناخواسته ) ای که منجر به آسیب کارکنان یا صدمه به تجهیزات / تأسیسات و یا محیط زیست گردد.
• شبه حادثه: حوادثی که منجر به آسیب به افراد یا صدمه به تجهیزات نشده اما، پتانسیل آن را دارند. نظیر شکستن قلاب جراثقال، پارگی طناب و غیره
• واقعه: به گروه وسیعی از رویدادها اطلاق می‌شود که در مسیر انجام وظیفه / کار اختلال ایجاد می کنند. حادثه بخشی از این گروه رویدادها بوده و بخش دیگر از این رویدادها « شبه حوادث» می باشند.
• موقعیت اضطراری: یک موقعیت اضطراری منتج از یک حادثه عمده می باشد. وسعت موقعیت اضطراری بستگی به نوع و میزان رویداد به وقوع پیوسته دارد. بدنبال آن، تعداد سازمانهایی که در این وضعیت درگیر می شوند و وسعت مقابله با وضعیت اضطراری بستگی به وسعت حادثه دارد.

2- روش اطلاع و ثبت حوادث ایمنی

اطلاع و ثبت حوادث و تنظیم آمار دقیق آن برای شرکت حائز اهمیت است. زیرا بدین طریق علل و عواملی که با تصحیح یا کنترل آنها می‌توان از تکرار حوادث مشابه پیشگیری نمود، روشن می گردد. ارزیابی چگونگی وضعیت بهداشت، ایمنی و محیط ‌زیست هر یک از شرکت‌ها، واحدها را نیز می توان بوسیله تجزیه و تحلیل آمار حوادث بهمراه گزارش ممیزی انجام یافته، مشخص نمود.

3- هدف از تهیه گزارش حوادث

• تحقیق و یافتن علل حوادث/ آتش سوزی‌ها
• درمان شخص یا اشخاص آسیب دیده در اسرع وقت
• تهیه آمار حوادث و آتش سوزی ها و تجزیه و تحلیل آنها
• شناسایی شرایط / اعمال ناایمن وانجام اقدامات لازم برای بر طرف‌نمودن آنها
• انجام تشریفات اداری برای پرداخت غرامت یا مستمری در مورد حوادث مهلک یا ناتوان کننده

4- اطلاع و ثبت حوادث وسایل نقلیه و دستگاه‌های مکانیکی

• تمام حوادث وسائل نقلیه و دستگاه ‌های مکانیکی شرکت که باعث زیان جانی به اشخاص و یا خسارت مالی هر چند جزئی بشود باید گزارش گردد.
• چنانچه در نتیجه حادثه آسیب بدنی به راننده، سرنشینان و یا سایر کارکنان شرکت وارد آید باید گزارش حادثه برای آنان تنظیم و در صورتیکه آسیب وارده ناتوان کننده دائمی و یا منجر به مرگ باشد طبق بندهای بعدی اقدام شود.

5- اطلاع و ثبت آتش سوزی‌ها

• گزارش آتش سوزی‌ هایی که در تأسیسات یا وسایل شرکت رخ می‌دهد اعم از جزئی و کلی باید بوسیله مسئولین آتش نشانی تنظیم و توزیع گردد.
• کارشناسان ارشد آتش نشانی پس از دریافت گزارش باید علل آتش سوزی را بررسی و تجزیه و تحلیل کرده، دستورات و توصیه های لازم برای پیشگیری از موارد مشابه و همچنین آمار آتش سوزی‌ها ‌‌‌‌‌را طبق‌ این ‌دستورالعمل تهیه و تنظیم نموده و برای واحدایمنی، بهداشت و محیط زیست ذیربط ارسال نمایند تا از طریق بخشنامه ای که توسط مدیر مربوطه صادر می شود باطلاع قسمت ها رسانده شود.

6- تشکیل پرونده حوادث مهلک و آتش سوزی‌ها

گزارش کلیه حوادث و سوانح و آتش سوزی هایی که توأم با فوت یا خسارت مالی قابل ملاحظه و یا هر دو باشد، پس از مطرح شدن در کمیته های تحقیق حوادث شرکت‌های تابعه باید هرچه سریعتر، به ‌انضمام مدارک لازم از فهرست زیر بصورت پرونده تهیه و برای طرح در کمیته عالی تحقیق حوادث به امور بهداشت ایمنی و محیط زیست ارسال گردد.

7- فهرست مدارک پرونده حوادث مهم پرسنلی

• دستور العمل روزانه کار
• گزارش آتش سوزی روی فرم مربوطه
• گزارش آخرین بازدید از وضعیت تجهیزات آتش نشانی
• وضعیت تجهیزات آتش نشانی محل هنگام آتش سوزی
• گزارش آموزش های ارائه شده به کارکنان برای پیشگیری از حریق
• گزارش مشروح مسئول آتش نشانی قسمت توأم با عکس ها و نقشه های مورد لزوم و تحقیقات محلی و اظهارات شهود

8- اطلاع و ثبت حوادث « شبه حوادث »

علیرغم اینکه اینگونه حوادث به وقوع می پیوندند، تبعات ناخوشایند حادثه را به همراه ندارند. ولی با بررسی های علمی و آماری انجام یافته بر روی داده های موجود، مشخص گردیده که یک تناسب معنا داری بین شبه حوادث و آسیب‌ های ناتوان‌کننده و مرگ وجود دارد. این تناسب به ما حکم می کند که در برنامه‌های پیشگیری از حوادث خود، نقطه آغاز حرکت را، تعیین و طبقه بندی «شبه حوادث» قرار دهیم.

9- دستور العمل فرم گزارش « شبه حوادث »

• یک کپی از فرم تکمیل شده را برای فرد گزارش دهنده ارسال فرمائید.
• اگر به راهنمایی در زمینه روشهای کنترل نیاز دارید با HSE تماس بگیرید.
• اگر قادر به اصلاح مشکل نیستید، یک کپی از فرم تکمیل شده را برای واحد HSE ارسال فرمائید.
• یک کپی از فرم تکمیل شده را برای ارزیابی در کمیته ایمنی، بهداشت و محیط زیست مربوطه به واحد HSE ارسال فرمائید

10- روش اطلاع و ثبت حوادث زیست محیطی

در صورت ریخت و پاش مواد شیمیائی / رها شدن گاز بطور ناگهانی از هر منبعی در محیط کار بایستی موضوع بلافاصله توسط کارکنان حاضر در محل به رئیس بهداشت، ایمنی و محیط زیست محل اطلاع داده شود.

11- اطلاع و ثبت نفت ریزی

کارشناس بهداشتَ، ایمنی و محیط زیست مربوطه بایستی پس از حضور در محل نسبت به تکمیل گزارش نفت ریزی روی فرم مربوطه اقدام نماید. در این صورت حالت فیزیکی « مایع » و نام ماده شیمیائی « نفت خام » درج می گردد.

12- اطلاع و ثبت رها شدن گاز

کارشناس بهداشت، ایمنی و محیط زیست مربوطه بایستی پس از حضور در محل نسبت به تکمیل گزارش رها شدن گاز روی فرم مربوطه اقدام نماید. در این صورت حالت فیزیکی «گاز» و نام ماده «گاز طبیعی»درج می گردد.

13- اطلاع و ثبت ریخت و پاش ناگهانی مواد شیمیائی

کارشناس بهداشت، ایمنی و محیط زیست مربوطه بایستی پس از حضور در محل نسبت به تکمیل گزارش ریخت و پاش ناگهانی مواد شیمیائی اقدام نماید. در این صورت حالت فیزیکی و نام ماده بایستی بدقت مشخص کردد. اگر چنانچه بواسطه این ریخت و پاش / رها شدن گاز شخص یا اشخاص در تماس با آن قرار گیرند بایستی، بلافاصله با تنظیم گزارش حادثه به درمانگاه اعزام گردند.

14- روش اطلاع و ثبت حوادث بهداشتی

از آنجا که ریشه بیماری های ناشی از کار تماس با عوامل فیزیکی، شیمیائی، بیولوژی و یا ارگونومیکی (مکانیکی) می باشد. لذا، ثبت دقیق سوابق بیماری ها در کنار تجزیه و تحلیل ایمنی مشاغل می‌تواند زمینه‌ساز شناخت دقیق بیماری های شغلی گردد.

15- روش اطلاع و ثبت مرگ طبیعی

چنانچه یکی از کارکنان به حالت اورژانسی در آید یا آثار مرگ در او ظاهر شود. مسئول مربوطه بایستی بلافاصله با رعایت اصول کمک های اولیه او را در محل خلوت و مناسب به وضع راحتی خوابانیده و مراتب را سریعاً به درمانگاه و رئیس HSE و رئیس واحد خود اطلاع دهد. رئیس درمانگاه بلافاصله آمبولانس و پزشک به محل اعزام می دارد تا در صورتیکه بیمار زنده باشد، پس از انجام درمان های مقدماتی با مراقبت پزشک به درمانگاه یا بیمارستان منتقل و تحت درمان قرار گیرد.

16- روش اطلاع و ثبت مسمومیت های ناشی از مواد غذایی

چنانچه هر یک از کارکنان بواسطه صرف غذا، دسر و ... در رستوران‌های شرکتی و یا رستوران هایی که طرف قرار داد شرکت می‌باشند، دچار مسمومیت گردند، بایستی گزارش آن ثبت و پس از اخذ نظریه پزشک در سوابق حوادث HSE وارد گردد.

17- روش اطلاع و ثبت تماس با مواد شیمیائی

چنانچه هر یک از کارکنان بواسطه ریخت و پاش / رها شدن مواد شیمیائی در تماس با آن قرار گیرند. بایستی بلافاصله با تنظیم گزارش حادثه به درمانگاه اعزام گردند.

18- کمیته های تحقیق حوادث

کلیه حوادثی که در صنعت رخ می دهند بسته به اهمیت آنها، بایستی توسط مسئولین و کارشناسان ذیربط در قالب کمیته های بررسی حوادث مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و علل وقوع آن مشخص گردند. هدف از این بررسی ها تشریک مساعی و همفکری مسئولین ذیربط در راستای پیشگیری از وقوع مجدد حوادث و توجه بیشتر به موضوعات HSE می‌باشد.

19-کمیته های تحقیق حوادث شرکت‌ های فرعی

نظر به اینکه بخش اعظم عملیات در این شرکت ها انجام می گیرد، درنتیجه بایستی داده های دقیقی در این مرحله از بررسی ها استخراج نمود تا گزارش های نهایی قابل قبولی تهیه گردد. بعبارت دیگر، دقت نظر و تجربه اعضاء و کارشناسان انتخاب شده بعنوان همکار این کمیته، می تواند شرکت را در یافتن علل واقعی حوادث یاری نماید.

جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید