عوامل زیان آور محیط کار چیست؟
هدف از شناسایی عوامل زیان آور در محیط کار، حفظ سلامتی کارمندان و بهداشت آنها و همچنین محیط کار است. شناسایی عوامل زیان آور در هر صنعت یا سازمان و یا به طور کلی هر محیط کاری به منظور برنامه ریزی جهت رفع آن عوامل و ارتقاء سطح ایمنی و سلامتی کارکنان صورت می پذیرد. لازم به توضیح نیست که در صورت کاهش مخاطرات محیط کار علاوه بر اینکه سلامتی افراد حفظ میشود هزینه های غیر مستقیم ناشی از آسیب دیدگی افراد و تجهیزات نیز کاهش می یابد. در صورتی که چنین برنامه ای موفق باشد صرفاً موجب سلامتی کارگر یا کارمند نیست بلکه ساعات غیبت و محرومیت از کار را کاهش داده و زیانهای اقتصادی ناشی از آن را کاهش می دهد.
مخاطبان دوره آشنایی با عوامـل زیــان آور محیط کار
1- مدیران و کارشناسان صنایع
2- مسئولین ایمنی و بهداشت و HSE واحدها و صنایع
3- علاقه مندان و دانشجویان رشته های ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE)
سرفصل دوره آشنایی با عوامـل زیــان آور محیط کار
عوامل زیان آور محیط كار
-
عوامل زیان آور روانی
-
عوامل زیان آور فیزیكی
-
عوامل زیان آورشیمیایی
-
عوامل زیان آور ارگونومیکی
-
عوامل زیان آور بیولوژیكی (زیست شناختی)
1- عوامل زیان آور فیزیكی
عوامل زیان آور فیزیکی شامل:
-
پرتوها
-
روشنایی
-
اهداف تأمین روشنایی کافی در محیط کار
-
بیشترین حفاظت از بینایی کارگران
-
کاهش عوامل ایجاد خستگی
-
و ...
-
منابع نور
-
مشخصات اصلی منابع روشنایی مصنوعی
-
استانداردهای روشنایی محیط کار
-
صدا
-
معرفی
-
شدت صدا را با واحدی به نام dB می سنجند. استاندارد شدت صدا برای محیطهای صنعتی و در مدت 8 ساعت كار مداوم برابر با 85 دسی بل می باشد.
-
و ...
-
اثرات صدا بر انسان:
-
اثر بر سیستم تعادلی (سرگیجه، تهوع، اختلال در راه رفتن)
-
اثرات ذهنی – روانی صدا (هیجان، تحریك پذیری، و ... )
-
صدمه به دستگاه شنوایی كه موجب كری موقت، كاهش شنوایی و كری دائم می گردد.
-
اثر بر سیستم بینایی فرد كه كنترل تطابق و تعقیب اشیاء بهم می خورد و عكس العمل به نور كم می شود.
-
و ...
-
صدمات صوتی به دستگاه شنوایی
-
افت موقت شنوایی
-
افت دائم شنوایی
-
ضربه صوتی
-
وز وز گوش
-
کنترل صدا
-
کنترل در منبع صوتی
-
کنترل در مسیر انتشار صوت
-
حفاظت فردی
-
ارتعاش
-
انواع ارتعاش انسانی
-
اثرات ارتعاش تمام بدن
-
اختلالات گوارشی
-
اثرات عصبی و عمومی
-
اختلال در اندامها مخصوصاً ستون فقرات
-
اثرات ارتعاش دست و بازو
-
درد مچ دست
-
كاهش حس لامسه
-
درد شدید و تورم نوك انگشتان
-
احساس مورمور یا سوزن سوزن شدن
-
شرایط جوی
-
منظور همان گرما، سرما و رطوبت در محیط كار می باشد. مطلوبترین محیط برای زندگی انسان محیطی است که دمای آن 21 درجه سانتی گراد، میزان رطوبت 50 درصد و سرعت جریان هوا 10 سانتی متر بر ثانیه باشد.
-
گرما در محیط کار
-
منابع تولید گرما در محیط کار
-
فرایند های تولید
-
وسایل و ماشین آلات مختلف
-
شرایط جوی اقلیمی محیط کار
-
انسان (حضور و تراکم افراد در محیط)
-
سیستم های روشنایی (مصنوعی و طبیعی)
-
اثرات گرما بر سلامتی انسان
-
سرما در محیط کار
-
عارضه عمومی بوجود آمده در اثر سرما «هیپوترمی» نامیده می شود و هنگامی اتفاق می افتد که بدن نتواند درجه حرارت داخلی را حفظ نماید و افت حرارت به طور قابل توجهی بیشتر از گرمای کسب شده است.
-
شرایط ایجاد هیپوترمی
2- عوامل زیان آور شیمیایی محیط كار
-
تقسیم بندی آلاینده های شیمیایی بر اساس حالت فیزیكی شامل:
-
گازها و بخارات
-
مواد معلق
-
مواد معلق خود شامل: گرد و غبار، مه، افشانه، سوسپانسیون و امولسیون می باشند.
-
برگه اطلاعات ایمنی مواد (MSDS)
3- عوامل زیان آور ارگونومیکی در محیط کار
-
صدمات ارگونومیکی شامل:
-
اختلالات ناشی از فشارهای تکراری
-
اختلالات ناشی از حرکتهای تکراری
-
سندروم تونل کارپال که صدمه ای در متا کارپال یا دیگر ساختارهای حمایت کننده دست می باشد.
-
اختلالات ترومای تجمعی یعنی اختلالات تجمعی که در اثر عوامل فیزیکی و مکانیکی در طول زمان ایجاد می شوند.
-
عوامل مؤثر در ایجاد صدمات ارگونومیکی
-
وضعیت بدن
-
حمل و نقل دستی بار
-
هل دادن و کشیدن بارهای سنگین
-
ارتعاش موضعی یا تمام بدن
-
و ...
-
مشکلات دیسک های بین مهره ای
-
دیسک بین مهره ای مانند یک بالشتک عمل کرده و دو مهره را از یکدیگر جدا می نماید که این امر به ستون مهره ها حالتی ارتجاعی خواهد داد. دیسکهای بین مهره ای ممکن است توان خود را از دست داده و پهن شوند و در شرایط پیشرفته مایع ویسکوزی که داخل آنها قرار دارد خارج گردد.
-
قوانین بلند کردن بار
-
هرگز به صورت خمیده بار را بلند نکنید و همچنین در آن لحظه از پیچش کمر خود اجتناب نمائید.
-
و ...
-
بلند کردن مناسب بار
-
زانوهایتان را خم و عضلات شکمی خود را منقبض نمائید.
-
از هر دو دست استفاده نمائید. بار را محکم چنگ بزنید و هر چقدر امکان دارد آنرا به خود نزدیکتر نمائید.
-
انحنای طبیعی را در ستون فقرات خود حفظ نمائید. کمر خود را خم نکنید. برای چرخیدن، پاها را حول محور کفشهایتان حرکت دهید نه‌اینکه کمر خود را بپیچانید.
-
هنگام پائین آوردن بار نیز لحظه بسیار مهمی است، زیرا باید به صورت صحیح انجام پذیرد.
-
و ...
4- عوامل زیان آور بیولوژیكی (زیست شناختی)
در برخی مشاغل به سبب شرایط كار، نوع فعالیت و همچنین تولید یا مصرف مواد گوناگون، كاركنان در معرض عوامل زیست شناختی زیان آور و در نتیجه ابتلا به بیماریهای عفونی قرار دارند. این بیماریها با توجه به عامل بوجود آورنده، به پنج دسته تقسیم می شوند:
-
بیماریهای ناشی از ریكتزیا ها مانند تب كیو
-
بیماریهای ناشی از قارچها مانند هیستوپلاسموز
-
بیماریهای ناشی از باكتریها مانند سیاه زخم، بروسلوز، كزاز
-
بیماریهای ناشی از ویروسها مانند هپاتیت ویروسی B و هاری
-
بیماریهای ناشی از انگلها مانند كرم قلابدار و شیستوزوما
11- عوامل زیان آور روانی در محیط كار
یکی از عوامل مهم زیان آور روانی در محیط های شغلی استرس های شغلی می باشد. نشانه های استرس شغلی به دو دسته تقسیم می شوند:
-
نشانه های روانی : نارضایتی از شغل، افسردگی، اضطراب، ملالت، احساس ناكامی، انزوا و بیزاری
-
نشانه های جسمانی: بیماریهای قلبی و عروقی، ناراحتی های معده ای – روده ای، حساسیتها، بیماریهای پوستی، اختلال در خواب، سردرد و ناراحتی های تنفسی تا حد زیادی به استرسهای شغلی ارتباط پیدا می كنند.
جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید