فرهنگ HSE

فرهنگ HSE در محیط کار چیست؟

استقرار نظام HSE در محیط کار نیازمند زیر ساخت های متعدی است که یکی از ارکان ضروری آن نردبان رشد فرهنگ ایمنی در محیط کار است، مقوله ای اساسی که در صورت عدم توجه به آن می تواند سرمایه گذاری های صورت گرفته در محیط کار را به هزینه های اضافی و بی فایده تبدیل نماید. فرهنگ HSE یک سازمان، محصول ارزش های فردی و گروهی، نگرش ها، صلاحیت ها و الگوهای رفتاری است که برنامه های HSE را تعیین می کنند. سازمان هایی که دارای فرهنگ HSE مثبتی هستند با مشخصه ارتباط بر اساس اعتماد متقابل، برداشت های مشترک از اهمیتHSE  و اطمینان از کارآمدی اقدامات پیشگیرانه، شناخته می شوند. جهت ارزیابی، شناخت و درک وضعیت فرهنگ  HSE در سازمان با توجه به نقشه راه و اینکه مشخص گردد سازمان در کجا و چه مرحله ای از رشد فرهنگ قرار گرفته، در پنج پله (مرحله) قرار دارند که شامل سازمان های با فرهنگ HSE بیمارگونه که به درستی ایمنی را درک نکرده اند، سازمانهای واکنشی که فقط زمانی حادثه ای اتقاق می افتد واکنش نشان می دهند، سازمانهای حسابگر که در این سطح سیستم مدیریت HSE تشکیل شده است و تکیه بر آمار ها و ارقام است، سازمانهای با فرهنگ پیشگیرانه که در آنها تلاش می شود حوادث احتمالی آینده پیش بینی شود، و در نهایت سازمانهای با فرهنگ HSE خلاقانه است که دارای استاندارد های بالا هستند و فراتر از قوانین ایمنی موجود اقدام می نمایند.

مخاطبان دوره فرهنگ HSE

1- مدیران و کارشناسان

2- دانشجویان رشته های ایمنی، بهداشت و حرفه ای

سرفصل دوره فرهنگ HSE

1- بخش های فرهنگ HSE

    فرهنگ HSE به طور کلی شامل سه بخش می‌باشد :

        ·فرهنگ ایمنی

        فرهنگ سلامت (بهداشت)

       ·فرهنگ محیط زیست (زیست محیطی)

2-  وظایف بهداشت عمومی

• اولویت بندی نیازها و تعیین سیاست ها و برنامه ها و اقدام برای پاسخ به نیاز مربوطه.
• تعیین نیازهای بهداشتی و شناسایی عوامل و خطراتی که سلامت فرد و جامعه را تهدید کند.
• سالم سازی محیط زیست، افزایش سطح آگاهی های بهداشتی جامعه، بیماریابی و مهار بیماری های واگیر و پیشگیری از ابتلا به بیماری
• تامین منابع و امکانات و تربیت نیروی انسانی حرفه ای برای ارائه خدمات، انجام پژوهش و اجرای آموزش همگانی در راستای سلامت فرد و جامعه

3- سلامتی Health

سلامتی در بسیاری از فرهنگ ها مضمونی مشترک است. همه جوامع، مفهوم سلامت را به عنوان بخشی از فرهنگشان در خود دارند. علی رغم وجود خدمات بسیار، سلامت هنوز مقوله ای است که مورد غفلت قرار گرفته است. سلامت معمولاً تحت الشعاع دیگر نیازهای تعریف شده نظیر ثروت، دانش، قدرت و ... قرار می گیرد. طی سال ها در سطح بین المللی نیز مقوله سلامت مورد غفلت قرار گرفته بود. خوشبختانه طی دهه های اخیر بیداری مجددی رخ داده و سلامتی بعنوان حقی بشری و هدفی اجتماعی در جهان شناخته شده است.

4- تعاریف سلامتی

  سلامتی تعاریف مختلفی دارد که بعضی از آنها شامل:

   قدیمی ترین تعریف: بیمار نبودن است.

  :WHO  وضعیت رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی و نه تنها نبود بیماری و معلولیت

:Oxford   امنیت بدن و ذهن، یعنی شرایطی که تحت آن عملکردهای این دو قسمت به موقع بوده و موثر باشند.

:Webster  شرایطی که بدن، ذهن و روان در امنیت قرار داشته و خصوصاً اینکه ازهرگونه بیماری یا درد جسمی رها باشد.

5- تعاریف بیماری

:Webster   شرایطی که سلامتی بدن ضعیف شده، دور شدن از سطح سلامتی، تغییری در بدن که باعث اختلال در اجرای اعمال بدن می شود.

 :Oxford  شرایطی در بدن یا قسمتی از بدن که یا یکی از اندام ها که عملکرد آن نابسامان شده است.

 :Diseaseاختلال سلامتی بصورت عینی، وجود تغییرات پاتولوژیک یا غیرطبیعی بدن که قابل تشخیص است و ممکن است بدون نشانه های خاص باشد.

 Illness: علاوه بر وجود یک نوع بیماری خاص، برداشت و رفتار فرد نسبت به این بیماری و تاثیر آن بر محیط روانی/ اجتماعی فرد را نیز دربردارد.

  :Sickness به سطحی از اختلال اجتماعی اطلاق می شود، یعنی نقشی که فرد در زمان بیماری دارد.

6- ابعاد سلامتی

• بعد جسمی: معمول ترين بعد سلامتي است، سلامت جسمي ناشي از عملكرد درست اعضاء بدن است. بعضي از نشانه هاي سلامت جسمي عبارتست از:

• ظاهر خوب و طبيعي، وزن مناسب، اشتهاي كافي، خواب راحت و منظم، اجابت مزاج منظم، اندام مناسب، حركات بدني هماهنگ، طبيعي بودن نبض و فشار خون و  افزايش مناسب وزن در سنين رشد و وزن نسبتا ثابت در سنين بالاتر و ....
• نسبت به ابعاد ديگر سلامتي ساده تر ميتوان آنرا ارزيابي كرد.

•بعد روانی: سنجش سلامت رواني نسبت به سلامت جسمي مشكل تر است، تنها نداشتن بيماري ذهنی مد نظر نيست. بعضي از نشانه هاي سلامت رواني عبارتند از:

• هیچگونه درگیری درونی ندارد، با اطرافیان کنار می آید، انتقاد پذیر است.
• بدنبال هویت است، عزت نفس بالایی دارد، خود را کنترل می کند.

• بعد اجتماعی: رفاه اجتماعی به معنای هماهنگی و کنش متقابل در هر فرد، بین هر فرد و دیگر اعضای جامعه و بین افراد و دنیایی است که در آن زندگی می کنند. کمیت روابط بین فردی افراد و میزان ارتباط آنها با جامعه

        •بعد معنوی، احساسی، شغلی، سیاسی: از زمينه هاي عمده بيماريها و مشكلات رواني و عوارض جسمي و اجتماعي آن احساس پوچي، بيهودگي و تزلزل روحي است كه ناشي از فقدان بعد معنوي در افراد است. آن قسمتی از فرد که به دنبال معنی و هدف زندگی است.

7- عناصر ایمنی

• افراد
• مواد
• محیط
• تجهیزات
• مسولیت ایمنی، حفاظت از کلیه این چهار عنصر می باشد.

8- فرهنگ ایمنی

• مجموعه ای از ویژگیها و نگرشها در سازمانها و اعضای آنهاست.
• ارزشها و باورهای مشترکی که بر ساختار سازمانها اثر گذار بوده و هنجارهای رفتاری را به وجود می آورد.
• مجموعه ای از باورها، هنجارها، انگیزه ها، نقشها و عملکردهای اجتماعی و فنی که موجب کاهش رویارویی کارکنان، مدیران، مصرف کنندگان و عموم مردم با شرایط خطرناک و صدمه رسان شود.

9- شاخص های فرهنگ ایمنی

• رهبری ایمنی
• ارتباطات موثر
• انگیزش کارکنان
• یادگیری مستمر
• حد تحمل اعمال ناایمن و فرهنگ سرزنش

10-  ضرورت اندازه گیری فرهنگ ایمنی (SC)

پرداختن به راهکارهای ایمنی و بهداشت نظیر فرهنگ ایمنی در سازمان نه تنها احتمال بروز حوادث را کاهش داده بلکه همچنین دارای منافع اقتصادی و مالی بوده که نشاندهنده بازگشت سرمایه در درازمدت به سازمان می باشد .این منافع اقتصادی شامل کاهش در موارد ذیل می باشد:

• هزینه های درمانی
• غیبتهای ناشی از کار
• هزینه های دادگاه و بیمه
• پرداخت غرامت به کارکنان
• هزینه های توسعه و آموزش