مدیریت استرس در محیط کار + فیلم آموزشی

محتوای این دوره حاوی جزوه آموزشی و همچنین لینک دانلود فیلم آموزشی با تدریس مدرس می باشد. آزمون دوره با توجه به جزوه و توضیحات مدرس در فیلم آموزشی طراحی شده است.

مدیریت استرس در محیط کار چیست؟

«استرس» یک واقعیت انکارناپذیر در زندگی كنونی است و گریز از آن امکان پذیر نیست. ضرورتی ندارد كه استرس به تمامی از زندگی حذف شود. بدون استرس، زندگی چنان ساكن و راكد خواهد شد كه جز به تنبلی و كودنی ذهنی نمی انجامد اما از سوی دیگر، افزایش استرس نیز نظام و سیستم تعادل بدن را به هم می ریزد و «مدیریت استرس» تنها راه مقابله با استرس است كه اكنون به شدت مورد توجه صاحب نظران بوده و كنفرانس ها و سمینارهای متعدد را در جهان به خود اختصاص داده است .حجم عظیمی از مقالات در حوزه مدیریت در این ارتباط به رشته تحریر درآمده است. استرس می تواند بازتاب روانی و جسمی داشته باشد. از جمله جنبه های روانی می توان بی میلی به معاشرت، كم اشتهایی، بی میلی به زندگی و ارتباط، افسردگی و از جمله عوامل جسمی به میگرن، فشار خون بالا، بیماری های قلبی و عروقی، بی خوابی، كمردرد مز من و زخم معده اشاره كرد.

مخاطبان دوره مدیریت استرس در محیط کار

1- مدیران و کارشناسان صنایع

2- دانشجویان رشته های ایمنی، بهداشت و محیط زیست

3- تمامی کارکنان در تمامی سطوح در صنایع مختلف

خلاصه سرفصل وار دوره مدیریت استرس در محیط کار

1- تعریف استرس شغلی

استرس شغلی را می توان روی هم جمع شدن عاملهای استرس زا و آن گونه وضعیت های مرتبط با شغل دانست كه بیشتر افراد نسبت به استرس زا بودن آن اتفاق نظر دارند. به بیان دیگر استرس ناشی از شغل، استرسی است كه فرد معینی بر سر شغل معینی دستخوش آن می شود. در این تعریف چند نكته نهفته است: شخص شاغل تا چه اندازه از تجربه برخوردار است (كار آزموده است یا تازه كار) میزان قدرت و ضعف او در مقابله با شرایط موجود چقدر است، و چه نوع شخصیتی از خود در محتیط كار نشان می دهد.

2- نشانه های استرس شغلی

     سه دسته از نشانه هایی را كه در شرایط استرس شغلی بروز می كنند شامل:

• نشانه های روانی

آن دسته از مشكلهای عاطفی و شناختی هستند كه براثر ناراحتی های ناشی از استرس شغلی بروز می كنند .نارضایتی از شغل یكی از رایجترین پیامدهای استرس شغلی است. شخصی كه از شغل خود ناراضی است یا بی میلی و با تأخیر به سركار خود می آید و برای اینكه كارش را به خوبی انجام دهد دلیل چندانی نمی بیند. دیگر نشانه های روانی عبارت اند از: افسردگی، اضطراب، ملالت، احساس ناكامی، انزوا و بیزاری

• نشانه های جسمانی

این نشانه ها را مشكلتر می توان تشخیص داد زیرا در حالی كه شرایط كاری معینی با بیماریها و ناراحتی های جسمانی معینی همراه است، اما دشوار می توان فهمید كه این ناخوشی ها تا چه اندازه صرفاً معلول شغل و چه اندازه نتیجه دیگر جنبه های زندگی شخص است. با این حال شواهد و مدارك پژوهشی نشان داده اند كه همواره رابطه ای بین استرس شغلی و نشانه ها و بیماریهای جسمانی معنی وجود دارد.

• نشانه های رفتاری

این نشانه ها به دو دسته تقسیم می شوند:

دسته اول نشانه هایی هستند كه می توان گفت به طور مستقیم متوجه خود فرد شاغل است این دسته شامل رفتارهایی است مثل خودداری از كار كردن ، مصرف روز افزون مشروبات الكلی و دارو، پرخوری یا بی اشتهایی، رفتارهای ستیزه جویانه در برابر همكاران یا اعضای خانواده و به طور كل مشكلهای میان فردی.

دسته دوم از نشانه های رفتاری پیامدش به سازمان یا تشكیلات اداری برمی گردد، از جمله غیبت از كار، رها كردن شغل، افزایش حادثه های ناشی از كار و فقدان بهره وری

3- تأثیر عاملهای متغیر فردی در استرس شغلی

عواملی را كه از راههای گوناگون موجب استرس شغلی می شوند می توان چنین برشمرد: عاملهایی كه به فرد بستگی دارند، عواملی كه به محیط بستگی دارند و كنشهای متقابلی كه میان این عاملها (فردی و محیطی) رخ می دهد.

4- عاملهای استرس شغلی در محیط كار

      این عوامل به دسته های زیر تقسیم شده اند:

• ویژگیهای نقش

شناخت عاملهای روان شناختی محیط كار را، روشی می دانند كه از آن راه می توان درك درستی از استرس شغلی به دست آورد.

• ویژگیهای شغل

ویژگیهای شغل نیز از جمله عاملهای دیگری هستند كه ممكن است منجر به استرس شغلی شوند .بررسیهایی كه در این زمینه انجام شده به شیوه رایج بر شغلهایی تكیه كرده اندكه به شغلهای كارگری یا یدی معروف اند.

• روابط میان فردی

كیفیت روابط كاركنان در محیط كار، همواره رابطه موثری با استرس شغلی دارد. پژوهشگران اظهار كرده اند كه در بررسیهای انجام شده دست كم سه نوع روابط میان فردی دیده شده است. روابط با همكاران، روابط درونِ گروههای كار و روابط سرپرستان و رهبران

• جو و ساختار سازمانی

بیشتر كارها در بافت سازمان انجام می شوند، و كارشناسان رفتار سازمانی و توسعه سازمانی نیز برای دریافتن تأثیرهایی كه سازمان در كار دارد، نقش سازمان را كانون توجه خود قرار داده اند. از سوی دیگر، استرس شغلی با شماری از ویژگیهای مربوط به سازمان نیز بستگی دارد.

• راه و روشهای مدیریت منابع انسانی

مجموعه دیگری از عاملهای نهفته استرس در محیط كار به شیوه های كار در مدیریت منابع انسانی بستگی پیدا می كند. در سالهای اخیر، بسیاری سازمانها نام قسمت امور كاركنان را به «مدیریت منابع انسانی» یا نامی مشابه آن تغییر داده اند. این تغییر نام، بازتاب كننده تغییری در این مفهوم است كه كاركرد مدیریت منابع انسانی گسترده تر از آن است كه به گزینش و تعیین شغل كاركنان محدود نمود. امروزه، وظیفه منابع انسانی در بسیاری سازمانها در بردارنده اموری است مانند آموزش، رشد و توسعه شغلی، برنامه ریزی پیگیرانه، حقوق و مزایا، بر كناری از شغل و كارهای رفاهی و مسایل گوناگون دیگر.

• خصوصیات مادی

خصیصه های مادی استرس كار را چنین تعریف كرده اند: «شرایط مادی كه فرد را در میان گرفته است». در رابطه با متغیرهای مادی، استرس زمانی رخ می دهد كه حداقل شرایط زیستی و ایمنی جسمانی حفظ نشده باشد. خصیصه های مادی كار را كه بالقوه استرس زا هستند اغلب به عنوان «محركهای استرس كارگری» معرفی كرده اند، زیرا این محركها اغلب در محیطهای كاری مشاهده می شوند كه كاركنانشان كارگرند.

5- مراقبت دایمی برای عاملهای استرس زا و نشانه های آن

برای این منظور چند روش و فن معین پیشنهاد شده است:

یكی از این فن ها آن است كه فرد باید دفتر یادداشت روزانه ای برای ثبت آنچه به نوعی به استرس ربط پیدا میكند پیش خود داشته باشد و سوابق شخصی یا گزارش رویدادهایی را كه پیش از بروز پاسخ نامطلوب رخ می دهند، در آن یادداشت كند. می توان از یادداشت نامه ها یا طرح و شكل گوناگون استفاده كرد، مثلاً دو مورد گزارش نامه استرس، می توان از افراد خواست تا هر گاه با رویداد استرس آوری برخورد می كنند، یك فقره یادداشت بردارند هر فقره یادداشت شامل اطلاعات معینی خواهد بود، مانند شرح رویداد و توصیف احساسها و اندیشه هایی كه از آن رویداد نتیجه می شوند.

    از جمله مراقبت ها در برابر عوامل استرس زا می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تحمل عاملهای استرس زا
• كاهش دادن برانگیختگی
• مراقبت پیوسته از ماهیچه ها
• تغییر دادن الگوهای رفتاری منجر به استرس
• آماده داشتن منابع و از میان برداشتن عاملهای استرس

6- شیوه های مداخله در محیط كار

برای كمك به افراد در مقابله با استرس، روشهای گوناگونی برای ایجاد تغییر در محیط كار و نیز برای طبقه بندی روشهای مداخله پیشنهاد شده است. «ساتر» ابتدا به این بررسی می پردازد كه حوزه روان شناسی چه پاسخی برای استرس شغلی دارد ، و در پی آن پیشنهادی برای طبقه بندی شیوه های مداخله ارائه می كند طبقه بندی او از چهار عنوان تشكیل شده است:

• انتشار اطلاعات و آموزش
• برنامه ریزی شغلی برای بهبود شرایط كار
• گسترش خدمات بهداشت روانی برای كاركنان
• مراقبت در برابر بی نظمی های روانی و عاملهای خطر

جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید