کنترل صوت

مقدمه:

رشد بی رويه جمعيت توأم با توسعه صنعتی و تكنولوژی كلان شهرها، مشكلات عديده‌ای را برای شهرنشينان به ارمغان می آورد كه آلودگی محيط‌‌‌ زيست يكی از مهمترين اين معضلات است.

آلودگی صوتي بعنوان يكی از مهمترين آلاينده‌های زيست محيطی در ايجاد اينگونه مشكلات در شهرهای بزرگ سهم بسزايی را به خود اختصاص داده است.

آلودگی صوتی با فن‌آوری و تكنولوژی صنعتی رابطه مستقيم داشته و بعبارت ديگر همزمان با رشد و ارتقاء تكنولوژی، مشكل صدا نيز ابعاد گسترده‌تری يافته و باعث بروز مشكلات بيشتری خواهد شد.

مشكل اين نوع از آلودگی در اكثريت كشورهای صنعتی بعنوان يكی از مهمترين موضوعات زيست‌محيطی تلقی شده و حتی در مديريت كلان شهرسازی، معماری داخلی مراكز بهداشتی درمانی، آموزشی و تحقيقاتی، مسكونی و تجاری و همينطور طراحی ماشين آلات صنعتی مورد توجه ويژه قرار گرفته است. تحقيقات انجام شده نشان مي‌دهد كه هياهو و دغدغه های زندگی ماشينی، ناراحتيهای جسمی و روحی شهروندان كلان شهرها را باعث می شود كه عوارض جسمی، روحی و روانی ناشی از سر و صدای ترافيكی در مقايسه با انواع ديگر بسيار زيانبارتر است. اين مسائل باعث شده است كه جهان امروز برای مبارزه با اين معضل هزينه‌های هنگفتی را صرف نمايد.

مخاطبان:

سرفصل های دوره کنترل صوت:

بخش اول: تعاریف اساسی

• صوت: تغییرات فشار هوا به واسطه ارتعاش مولکولهای هوا
• نوفه: به هر صدای ناخواسته (نامطلوب) که موجب آزار انسان شود نوفه گویند معادل NOISE در انگلیسی
• فرکانس: به تعداد نوسان کامل موج در یک ثانیه گفته می شود و از خواص ذاتی صوت بوده و در طول پخش و پراکنش و جذب صوت تغییری نمی کند. (واحد هرتز Hz)
• طول موج: فاصله بین دو قله متوالی یک موج را گویند و با فرکانس رابطه عکس دارد.
• دامنه: معیاری از شدت صوت و بلندای صوت است و با دور شدن از منبع رفته رفته کاهش خواهد یافت.
• انواع صوت (نویز) در محیط اطراف
  • نویز پیوسته: نویزی که بدون توقف و پیوسته از یک منبع منتشر می شود و حالت دائمی دارد.
  • نویز منقطع: نویزی که برای مدت کوتاهی ادامه پیدا کرده و تمام شود و دوباره تکرار شود.
  • نویز تکانه ای: نویز حاصل از شلیک گلوله یا انفجار یا برخورد اشیا با یکدیگر.
• دامنه شنوایی انسان
  • گوش انسان حساسیتی به فرکانسهای خیلی پایین یا فرکانسهای خیلی بالا ندارد، بلکه حساسیت گوش انسان به فرکانسهای میانی است.
• نویز  Background
  • میزان شدت صوتی که همواره در محل وجود دارد. معمولا از L90 برای تعریف نویز زمینه استفاده می شود.
• نویز Residual
  • میزان شدت صوت باقی مانده در محل پس از خاموش کردن منبع مورد نظر
• صوت تونال (Tunal)
  • تونال معیاری برای آزاردهندگی صوت است.

بخش دوم: منابع صوت

دیدگاه مدلسازی

• منبع نقطه ای: منبعی که انتشار صوت از آن به صورت کروی در تمام جهات باشد، مانند یک اتومبیل ساکن
• منبع خطی: منبع نقطه ای که در طول یک خط حرکت می کند یا تعدادی منبع نقطه ای در یک جهت حرکت می کنند و پخش صوت استوانه ای دارند، مانند خودرو در حال حرکت یا حرکت آب در لوله

دیدگاه کاربردی

• منابع شهری: عمدتا بزرگراهها و خودروها
• منابع صنعتی: طیف وسیعی از منابع مختلف

رابطه توان منبع صوتی و شدت فشار صوت

• همانطور که نمی توان از روی دمای اتاق میزان انرژی ساطع شده از منبع گرمایی را حساب کرد از روی شدت صوت هم نمی توان توان منبع را حساب کرد

نحوه تعیین سهم هر منبع صوتی

• خاموش کردن منبع مورد نظر
• طیف سنجی
• مدلسازی

بخش سوم: انتشار صوت

عوامل موثر بر انتشار صوت

• Free Field: انتشار آزادانه صوت بین منبع و رسیور بدون تاثیر پذیری از موانع یا عوامل موثر را گویند.
• Ground Attenuation: کاهش یا افزایش شدت صوت به واسطه برخورد صوت با زمین بین منبع و رسیور.
• Hard Ground: سطوحی که صوت را تماماً بر می گردانند و به عبارتی افت انرژی در صوت اتفاق نمی افتد.
• Soft Ground: سطحی که به خوبی انرژی صوت را جذب می کند.
• Insertion Loss: میزان افت شدت صوت قبل و بعد از نصب مانع.
• Noise Barrier: هر سازه یا ماده ای که باعث تغییر شدت میزان صوت قبل و بعد از نصب شود، مانع نام دارد.
• Parallel Barrier: شرایطی که در دوطرف جاده دیواره صوتی کار گذاشته باشند.
• Reflection: بازتاب امواج صوتی در اثر برخورد با سطوح غیر اکوستیکی را گویند.
• Diffraction: خمیدگی امواج صوتی در برخورد با موانع و رد شدن از آنها.
• Refraction: شکست و تغییر جهت صوت در هنگام وارد شدن به یک ماده جدید
• Line of sight: خط فرضی که از چشم فرد به منبع صوت کشیده می شود، در واقع خط دید را گویند.
• Shadow Zone: نواحی که در آن منبع صوتی دیده نشود (به علت وجود مانع)
• Foss Algorithm: الگوریتمی است که بین موانع موجود در راه صوت موثرترین موانع را انتخاب کرده تا بدین طریق حجم محاسبات کاهش پیدا کند.
• Mass Law: قانون جرم بیان می دارد که به ازای دو برابر شدن جرم مانع، کارایی مانع در کاهش شدت صوت عبوری 6 دسیبل افزایش خواهد داشت.

بخش چهارم: کنترل صوت

کنترل صوت در سه بخش

• کنترل در منبع
  • فرکانسهای کم (اصوات بم) به سختی قابل کنترل هستند و مشکل اصلی در طراحی تجهیزات کنترل صوت، نحوه کاهش فرکانس بم است.
  • و ...
• کنترل در مسیر: احداث Barrier در مسیر
  • فرکانسهای بم در طراحی دیواره های صوتی به واسطه طول موج بلند، قابلیت عبور از موانع را خواهند داشت و مشکل ایجاد می کنند.
  • و ...
• کنترل در شنونده
  • این نوع کنترل موقتی می باشد، مانند استفاده از وسایل حفاظت فردی

بخش پنجم: اندازه گیری صوت

گزارش اندازه گیری صوت باید شامل چه مواردی باشد؟

بخش ششم:

مثال های عملی از تکنیک های کنترل صدا

رفتار صوت

• فرکانس های بالا و پایین
• چگونه صوت آزار می دهد
• کاهش در هوا
• تغییر در نیرو
• اقدامات کنترلی

صدای ناشی از صفحات مرتعش

• برخورد و تصادم
• میرا کنندگی داخلی
• اندازه و ضخامت
• رزو نانس
• اقدامات کنترلی

حرکت صوت در محیط های داخلی

• جذب
• اقدامات کنترلی

صدای ناشی از ماشینهای مرتعش

• مستقرسازی ماشین ها
• اقدامات کنترلی

تولید صدا در هوا یا گازها

• مجراها
• فنها
• اقدامات کنترلی

حرکت صوت در کانالها

• انباره های صوتی انفعالی (مافلرها یا صدا خفه کن ها)
• مافلرهای توده ای یا متراکم
• اقدامات کنترلی

جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید