ارگونومی کار با کامپیوتر (رایانه)

 

 

 

* اگر ویدئو پخش نمی شود، اینجا کلیک کنید *

 

 

دوره آموزشی ارگونومی کار با کامپیوتر (Computer Ergonomics) با اعطای مدرک معتبر پایان دوره - HSE Arya

 

ارگونومی کار با کامپیوتر (رایانه) چیست؟

پس از اختراع ماشین بخار و به تبع آن گسترش مکانیزاسیون و صنعتی شدن در دنیای کار، شاید هیچ پیشرفت تکنولوژیکی دیگری تا به امروز به اندازه اختراع کامپیوتر نتوانسته است نحوه کار انسان ها و سازمان ها را دگرگون سازد. در دنیای کار، کامپیوتر توانسته است روش کارکردن و سازماندهی امور را به طور اساسی تغییر دهد. کامپیوتر محیط کار و زندگی ما انسان ها را دچار تغییراتی شگرف نموده است و لذا به منظور مقابله با عوارض نامطلوب ناشی از این تغییرات وسیع، لازم است متخصصین ارگونومی به کمک طراحان بشتابند تا بتوان محیطی مناسب با قابلیت ها و توانایی های انسان ها طراحی نمود. طی سه دهه گذشته، با گسترش و نفوذ کامپیوتر در تمامی عرصه های صنعتی و اجتماعی، آسیب های اسکلتی- عضلانی در اندام فوقانی به طور چشمگیری افزایش یافته است به طوری که هم اکنون بیش از نیمی از آسیب های مرتبط با کار، ناشی از کار با کامپیوتر می باشد. کار با کامپیوتر به خستگی عضلانی و ناراحتی بویژه در نواحی کمر، شانه، بازو و گردن منجر می شود. همچنین در صورتی که کار با کامپیوتر به صورت طولانی، در ایستگاه های کار غیر ارگونومیک و با وضعیتهای نامناسب بدنی انجام پذیرد، در دراز مدت شانس ابتلا به آسیب های اسکلتی- عضلانی در کاربران به میزان قابل توجهی افزایش خواهد یافت. ارگونومی عبارت است از علم تطبیق مشاغل با کارکنان با در نظر گرفتن ضرورت های شغلی و ظرفیت های جسمانی و روانی افراد. در طراحی ایستگاه های کار با کامپیوتر، به نحو گسترده ای از علم ارگونومی استفاده می شود. در شرایطی که ایستگاه کار به نحوی مناسب طراحی نشود، همچنین در صورتی که تجهیزاتی با طراحی غیرارگونومیک مورد استفاده قرار گیرند و هنگامی که مشاغل و وظایف به خوبی سازماندهی نشوند، مواردی از مشکلات جسمانی ناشی از کار با کامپیوتر بروز خواهند کرد.

 

مخاطبان دوره ارگونومی کار با کامپیوتر

  • مهندسان ایمنی و بهداشت
  • آتش نشانان
  • سرپستان HSE
  • مدیران و سرپرستان
  • کارمندان اداری سازمان ها

 

سرفصل های دوره ارگونومی کار با کامپیوتر

 

1- بخش اول

وضعیت مطلوب قرارگیری بدن در حین کار با کامپیوتر

کار کردن با وضعیت بدنی خنثی، استرس وارده به ماهیچه ها، تاندون ها و سیستم اسکلتی را کاهش داده و ریسک ابتلا به اختلالات اسکلتی- عضلانی را کاهش می دهد.

اعمال نیرو

از اعمال نیرو معمولاً به عنوان فعالیت های شدید فیزیکی مانند، بلند کردن بار سنگین یا هل دادن آن، تعبیر می شود. کار با کامپیوتر به ندرت به این نوع فعالیت های فیزیکی نیاز دارد. اما وظایفی وجود دارند که نیازمند نیرویی متمرکز هستند و می توانند گروهی از ماهیچه های کوچک تر موضعی را درگیر کنند.

 

تکرار

برخی از کارهای کامپیوتری در ایستگاه کار بسیار تکراری هستند. ممکن است کاربر در سرعت زیاد، حرکت های مشابهی را با تکرار زیاد و تفاوت اندک انجام دهد. هنگامی که حرکت ها به صورت مکرر و در مدت زمان طولانی انجام می شوند، زمان کافی برای بازیابی (احیا) ماهیچه ها و تاندون ها وجود ندارد.

 

مشکلات بهداشتی ناشی از کار با کامپیوتر

مشکلات بینایی

شکایت از مشکلات بینایی، شایع ترین شکایت در میان کاربران کامپیوتر است. به طور عمده مشکلات بینایی منجر به بروز ناراحتی های فیزیکی می شوند.

 

اختلالات اسکلتی – عضلانی

گزارش به موقع و سریع علائم و نشانه های اختلالات اسکلتی- عضلانی حائز اهمیت است. چرا که مانع از آسیب های جدی و زیان های دائمی می شود.

 

2- بخش دوم

ملاحظات ارگونومی در اجزای ایستگاه کار با کامپیوتر

 

مانیتور

انتخاب مانیتور مناسب و قرار دادن آن در جای مناسب به کاربر کمک می کند تا فشارهای شدید، وضعیتهای بدنی نامطلوب و خیرگی را کاهش دهد.

 

فاصله چشم ها تا مانیتور

مانیتورها در فاصله ای دور یا نزدیک نسبت به کاربر قرار می گیرند وضعیت نامطلوبی را به کاربر تحمیل کرده و منجر به وارد آمدن فشار به چشم ها می شود. نگاه کردن به فواصل خیلی دور باعث می شود کاربر به جلو خم شده و برای دیدن متن های با فونت ریز با مشکل مواجه شود.

 

زاویه و ارتفاع دید

کار با سر و گردن متمایل به طرفین در زمان طولانی باعث عدم توازن و انحراف عضلات و افزایش خستگی و درد گردن می شود.

 

زمان دید

نگاه طولانی مدت به مانیتور می تواند باعث خستگی و خشکی چشم ها شود. اغلب کاربران در هنگام نگاه به مانیتور، کمتر از سایر اوقات پلک می زنند.

 

وضوح دید

در مانیتورهایی که به میزان زیادی به طرف اپراتور یا دور از آن خم می شوند مطالب و آیکون ها بر روی صفحه نمایشگر غیرطبیعی به نظر رسیده و دیدن و خواندن آنها مشکل می شود. همچنین وقتی مانیتور به عقب خم می شود، نور چراغ سقف باعث ایجاد درخشندگی و در نتیجه خیرگی در حین نگاه به صفحه مانیتور می شود.

 

صفحه کلید

در هنگام انتخاب صفحه کلید می بایست به تلفیق آن با دیگر اجزا ایستگاه کار مانند موس و پد موس توجه نمود.

 

جانمایی صفحه کلید – ارتفاع

ممکن است کلیدها، وسایل مکان نما یا سطوح کاری که بسیار بالا یا پایین هستند منجر به وضعیت نامطلوب مچ، بازو و شانه ها شوند.

 

جانمایی صفحه کلید- فاصله

صفحه کلید یا موس هنگامی که خیلی به کاربر نزدیک یا از آن دور است، باعث می شود کاربر با وضعیت های نامطلوب مانند کشیدن دست ها، خم شدن نیم تنه به جلو و آرنج هایی با زاویه زیاد فعالیت کند.

 

طراحی و استفاده

صفحه کلید معمولی می تواند کاربر را مجبور کند مچ دستانش را از پهلو خم کند تا به تمامی کلیدها دسترسی داشته باشد صفحه کلیدهای شیبدار باعث می شوند مچ دست ها به سمت بالا خمیده شوند.

 

موس

هنگام ارزیابی ایستگاه کار با کامپیوتر فاکتورهای زیر در ارتباط با موس مورد توجه قرار گیرند.

 

جانمایی موس

هرگاه موس نزدیک صفحه کلید نباشد، هنگام استفاده از این وسیله کاربر در معرض وضعیت های نامطلوب، استرس تماسی یا اعمال فشار زیاد به دست قرار می گیرد.

 

اندازه، شکل و تنظیم موس

شکل و اندازه نامناسب موس می تواند استرس وارده را افزایش داده و باعث ایجاد وضعیت های نامطلوب و در نتیجه فشار بیش از حد گردد.

 

تکیه گاه مچ/ کف دست

تنظیم مناسب صفحه کلید و موس به ایجاد ایستگاه کاری راحت و ثمربخش کمک می کند. همچنین استفاده از تکیه گاه مچ یا کف دست نیز راحتی کاربر را افزایش می دهد.

 

هولدر (نگهدارنده) برگه ها

نگهدارنده برگه ها، داده ها و اطلاعاتی را که نیاز است تایپ شده یا وارد کامپیوتر شوند، نزدیک به کاربر و مانیتور نگه می دارد.

 

میز

میز با طراحی و تنظیم مناسب، فضای کافی برای پاهای کاربر را فراهم آورده و فضای لازم برای جانمایی اجزاء و لوازم کامپیوتر و فشارهای نامطلوب را به حداقل می رساند.

 

فضای روی میز یا سطح کار

فضای محدود در سطح کار می تواند باعث شود کاربران، اجزاء کامپیوتر و سایر وسایل را در موقعیتی نامناسب جای دهند.

 

نواحی زیر میز یا زیر سطح کار

فضای ناکافی در زیر سطح کار می تواند نتیجه طراحی ضعیف یا بی نظمی زیاد باشد.

 

صندلی

صندلی که خوب طراحی و به نحو مناسبی تنظیم شده باشد، یکی از عناصر اصلی ایستگاه کار ایمن با بهره وری بالاست.

 

پشتی صندلی

تکیه دادن نامناسب پشت به صندلی و وضعیت های نامناسب می تواند به دلیل اندازه نامناسب پشتی صندلی، جنس آن یا جابجایی آن باشد.

 

نشیمنگاه صندلی

استفاده از صندلی با نشیمنگاه خیلی بلند، می تواند کاربر را مجبور کند تا در شرایطی که پاهای کاربر بر روی زمین یا زیر پایی تکیه نکرده اند، کار کند، یا باعث می شود به جلو صندلی متمایل شده و از پشتی صندلی فاصله بگیرد که در این صورت حفظ انحنای طبیعی شکل ستون مهره ها مشکل خواهد بود.

 

تکیه گاه دست

تکیه گاه دستی که قابل تنظیم نبوده یا آنهایی که به طور مناسب تنظیم نشده اند، می توانند کاربر را در معرض وضعیت های نامطلوب قرار داده یا تکیه گاه مناسب را تامین نکنند.

پایه

صندلی های دارای پایه های چهار پر یا کمتر تعادل کافی نداشته و پتانسیل واژگون شدن را دارند.

 

تلفن

امروزه بسیاری از کارهای اداری پیرامون استفاده از تلفن و کامپیوتر به عنوان اجزا کلیدی ایستگاه کار متمرکز شده اند.

 

جانمایی و استفاده

قرار دادن تلفن در فاصله خیلی دور باعث می شود جهت دسترسی به آن کار تکراری در وضعیت نامطلوب انجام شده و در نتیجه به شانه ها، بازو ها و گردن استرس وارد می شود.

 

3- بخش سوم

ملاحظات ارگونومی در سازماندهی و طراحی محیط کار ( با کامپیوتر)

زیر سرفصل های این بخش به ترتیب زیر می باشند:

  • وظایف یکنواخت و تکراری
  • آموزش ناکافی
  • عوامل محیطی
  • روشنایی
  • خیرگی
  • تهویه

 

 

4- بخش چهارم

نرمش های مناسب در کار با کامپیوتر

زیر سرفصل های این بخش به ترتیب زیر می باشند:

  • نرمش های سر و گردن
  • نرمش های چشم
  • نرمش شانه ها
  • کشش پهلوها
  • کشش شانه ها به سمت بالا در حالت نشسته
  • خم شدن به جلو
  • چرخش پشت
  • کشش ستون فقرات در حالت نشسته
  • کشش مچ و انگشتان

 

 

 

جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید

 

درباره ما | حریم خصوصی | ثبت شکایت | قوانین سایت

تمامی حقوق این سایت متعلق به HSEARYA می‌باشد.

Designed by TAMDATA

بالا