آشنایی با سازمان ISO و پرکاربردترین استانداردهای ISO

ایزو(ISO) چیست؟

ISO که مقر آن در ژنو میباشد، یک سازمان غیردولتی بین المللی است که در 24 فوریه سال 1947 تأسیس یافت. این سازمان متشکل ازمؤسسه های ملی استانداردکردن 157 کشور بزرگ وکوچک، صنعتی و در حال توسعه ازکلیه مناطق دنیا میباشد. وظیفه اصلی (ISO) توسعه استاندارد کردن و فعالیتهای مرتبط درجهان با نگرشی تسهیل کننده نسبت به تبادلات بین المللی کالاها و خدمات، بهبود همکاری در محدوده علمی، فنی، اطلاعاتی وفعالیتهای اقتصادی وحمایت از تولید کننده و مصرف کننده میباشد. سازمان بین المللی استاندارد (ISO) تدوین استانداردهای فنی و اختیاری را برعهده دارد. این استانداردها تقریباً شامل کلیه موارد مربوط به تکنولوژی میگردد ونیز کمک به ساخت وعرضه کالاها و خدمات مؤثرتر، ایمن تر و بهداشتی تر می نماید.

مخاطبان دوره آشنایی با استاندارد ISO

1- مدیران، کارشناسان

2- دانشجویان رشته های ایمنی، بهداشت و محیط زیست

سرفصل دوره آشنایی با استاندارد ISO

1- تاریخچه اندازه گیری

سابقه اندازه گیری به عهد باستان برمیگردد و میتوان آنرا به عنوان یکی از قدیمی ترین علوم به حساب آورد. قدیمی ترین تمدن از منطقه بین النهرین که در حاصلخیزی بین رودخانه های دجله و فرات بوده، آغاز گردید. درآن زمان آشنایی با پدیده کشاورزی باعث شد انسانها از شکار به سمت کشت و زرع رو آورند که این امر موجب پیدایش شهر و شهر نشینی و نهایتا گسترش تجارت و داد و ستد و بازرگانی شد. بنابراین واحدهایی برای سنجش کمیتهای مورد نیاز زندگی بشر مطرح شد و از جمله واحدهایی برای اندازه گیری طول پارچه، توزین موادغذایی، واحد پولی برای مبادله به هنگام داد و ستد و واحد زمانی برای اندازه گیری یک روزکاری و نحوه پرداخت دستمزد و نیز محاسبه خراج و مالیتهای مورد نیاز دولت ها مشخص گردید.

2- استاندارد چیست؟

استاندارد نظمی است مبتنی بر نتایج استوار علوم، فنون و تجارب بشری در رشته ای از فعالیتهای عمومی که بصورت قواعد، مقررات و نظام نامه به منظور ایجاد هماهنگی و وحدت رویه، توسعه تفاهم، تسهیل ارتباطات، صرفه جویی در اقتصاد، حفظ سلامت و گسترش مبادلات بازرگانی داخلی و خارجی بکار میرود، به بیان کلی استاندارد به معنای قانون، قاعده، اصل وضابطه آورده شده است.

3- انواع استانداردها

• استانداردهای ملی
• استانداردهای منطقه ای
• استانداردهای بین المللی
• استانداردهای کارخانه ای
• استانداردهای انجمنی یا صنفی

4- تأسیس مؤسسه استاندارد در ایران

اولین حرکت مدون در ارتباط با استاندارد و استاندارد نویسی در ایران با تصویب قانون اوزان و مقیاسها درسال ١٣٠٤ خورشیدی آغاز شد اما تاسیس یک سازمان برای استاندارد کردن کالاها در ایران از سال١٣٣٢ مورد توجه رسمی دولت واقع گردید. در تاریخ دوم اردیبهشت ماه همان سال، موافقت نامه ای بین وزیر اقتصاد ملی و مدیر عامل سازمان برنامه و هیت مدیره عملیات اقتصادی آمریکا در ایران به امضاء رسید که به عنوان پروژه ٣٨ اصل ٤ نامیده شد. از آغاز سال ١٣٣٣ مقدمات ساخت و تاسیس اداره استاندارد ایران فراهم شد و در هفتم تیر ماه ١٣٣٨عنوان آن به مؤسسه استاندارد تغییر یافت. در سال ١٣٤٤ به هنگام تصویب اساسنامه مؤسسه، عبارت «تحقیقات صنعتی» نیز به نام مؤسسه استاندارد افزوده شد. جالب توجه اینکه نخستین بار در سال 1345 علامت استاندارد ایران روی کالا های ایرانی مشاهده شد. در این سال دو شرکت ایرانی سازنده کاشی و بیسکویت موفق به دریافت نشان استاندارد شدند .

5- ضرورت ایجاد سازمانISO

استانداردها در زندگی انسانها نقش بزرگی را ایفا میکنند اگر چه این نقش در اغلب اوقات به صورت نامرئی عمل میکند. در غیاب آنها اهمیتشان آشکار میشود. به عنوان مثال به عنوان مصرف کننده یک کالا در نبود استانداردها از بد شدن کیفیت یک کالا مطلع میشویم. ما اغلب از اهمیت استانداردها در ارتقاء سطح کیفیت، راحتی استفاده، بازده و قابلیت تعویض نا آگاه هستیم همچنان که از فراهم آوردن این امکانات با قیمت اقتصادی تا آگاه هستیم.

6- معرفی پرکاربرد ترین استاندارهای ISO

• ایزو9000: کسب موفقیت برای حضور پیوسته نه مقطعی در بازارهای داخلی و همچنین بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی تحت تاثیر رقابت‌های فشرده و فزونی عرضه بر تقاضا همواره به دو عامل اساسی یکی «کیفیت» و دیگری «قیمت» بستگی داشته، دارد و خواهد داشت، گرچه عوامل مهم دیگری همچون حفظ محیط زیست، دوام، ایمنی، خدمات بعد از فروش، بهنگام بودن و احترام به مشتریان را نیز نمی‌توان نادیده گرفت. استانداردهای سری ایزو 9000 نیز در زمینه کیفیت گفتگو می‌کنند، ولی نه فقط کیفیت محصول نهایی، بلکه کیفیت عملکرد صحیح همواره صحیح تمامی بخش‌های یک سازمان که در مجموع درکیفیت محصول یا خدمت عرضه شده توسط یک سازمان یا به عبارتی دیگر در کیفیت کل سازمان تجلی می‌یابد.

• ایزو 14000: توجه به محیط زیست (آب ، هوا، خاک ) از سه یا چهار دهه قبل به صورت جدی مد نظر قرار گرفت و از همان زمان تعدادی از مدیران، متخصصان و کارشناسان صنایع داوطلبانه به کنترل تاثیرات فرایندها و محصولات تولیدی خود بر محیط زیست همت گماردند و به تدریج نیز سازمان‌های ملی و بین‌المللی با تعیین ضوابط، مقررات و قوانین جهت حفاظت از محیط زیست به کمک آنان آمدند و در واقع حفاظت از زیست‌ گاه بشر اهمیت ویژه‌ای یافت.

• ایزو 22000: در جهانی که ما در آن بسر میبریم مفاهیم و عبارتهای جدیدی در حال شکل گیری است طوریکه متناسب با رشد و پیشرفت اقتصادی و صنعتی شدن جهان تعریف ها و مفهوم های نوینی به وجود آمده و معرفی شده است در این میان موضوع سلامت و ایمنی محصول و کلیه ی واژه های مربوط به آن از این قاعده مستثنی نبوده است. سیستم مدیریت بهداشت مواد غذایی نه به عنوان استاندارد بلکه به عنوان برنامه تضمین ایمنی مواد غذایی سالها مورد حمایت سازمانهای جهانی و کشورهای عمده ی واردکننده مواد غذایی بوده است با توجه به اینکه استاندارد ایزو 22000 ترکیبی از اصول HACCP و روش های اجرایی آن که در کمیسیون کدکس مواد غذایی تعریف شده اند و نیز برنامه های پیش نیاز آن ( PRPs) است. در این استاندارد تمامی مخاطره هایی که احتمال وقوع آن در زنجیره ی تولید مواد غذایی وجود دارد ( مخاطرات مرتبط با فرآیند و یا تاسیسات و تجهیزات و……) شناسایی و ارزیابی شده و در نتیجه به راحتی توسط یک واحد فرآوری و یا سایر واحدها در طول زنجیره تولید تا عرضه قابل کنترل هستند.

• ایزو 50001: ایزو5001 سیستم مدیریت انرژی است. استاندارد داوطلبانه بین المللی است که توسط ایزو (سازمان بین المللی استاندارد سازی ) ایجادشد. ایزو 50001 به سازمان ها ملزومات سیستم های مدیریت انرژی را می دهد (EMS) ایزو 50001 مزایای بزرگ و کوچکی برای سازمانها هم در بخش خصوصی و هم در بخش عمومی ارائه می دهد.

• ایزو 17025: درحال حاضر استاندارد بین المللی ISO/IEC 17025 که در نتیجه تجربیات وسیع حاصل از اجرای ISO/IEC Guide 25 و استاندارد اروپایی EN45001 تهیه شده است، جایگزین هر دوی آنها شده است. این استاندارد شامل کلیه الزاماتی است که آزمایشگاههای آزمون و کالیبراسیون باید آنها را برآورده سازند تا بتوانند اثبات کنند که یک سیستم کیفیت را به کار گرفته و از نظر فنی صلاحیت داشته و قادر به فراهم آوردن نتایج معتبر ‌میباشد.

• ایزو 10006: استاندارد ایزو10006، استاندارد سیستم مدیریت کیفیت راهنما برای سیستم مدیریت کیفیت در پروژه‌ها می‌باشد. این استاندارد راهنمایی‌هایی برای استقرار سیستم مدیریت کیفیت در انواع پروژه‌های کوچک یا بزرگ، کوتاه یا طولانی مدت با هر نوع محصول و هر نوع فرآیند اجرایی و درمحیط‌های گوناگون با سطح پیچیدگی مختلف، ارایه می‌دهد.

جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید