آشنایی با سازمان ISO و پرکاربردترین استانداردهای ISO

ایزو(ISO) چیست؟

ISO كه مقر آن در ژنو میباشد، یك سازمان غیردولتی بین المللی است كه در 24 فوریه سال 1947 تأسیس یافت. این سازمان متشكل ازمؤسسه های ملی استانداردكردن 157 كشور بزرگ وكوچك، صنعتی و در حال توسعه ازكلیه مناطق دنیا میباشد. وظیفه اصلی (ISO) توسعه استاندارد كردن و فعالیتهای مرتبط درجهان با نگرشی تسهیل كننده نسبت به تبادلات بین المللی كالاها و خدمات، بهبود همكاری در محدوده علمی، فنی، اطلاعاتی وفعالیتهای اقتصادی وحمایت از تولید كننده و مصرف كننده میباشد. سازمان بین المللی استاندارد (ISO) تدوین استانداردهای فنی و اختیاری را برعهده دارد. این استانداردها تقریباً شامل كلیه موارد مربوط به تكنولوژی میگردد ونیز كمك به ساخت وعرضه كالاها و خدمات مؤثرتر، ایمن تر و بهداشتی تر می نماید.

مخاطبان دوره آشنایی با استاندارد ISO

1- مدیران، کارشناسان

2- دانشجویان رشته های ایمنی، بهداشت و محیط زیست

سرفصل دوره آشنایی با استاندارد ISO

1- تاریخچه اندازه گیری

سابقه اندازه گيري به عهد باستان برميگردد و ميتوان آنرا به عنوان يکي از قديمي ترين علوم به حساب آورد. قديمي ترين تمدن از منطقه بين النهرين که در حاصلخيزي بين رودخانه هاي دجله و فرات بوده، آغاز گرديد. درآن زمان آشنايي با پديده کشاورزي باعث شد انسانها از شکار به سمت کشت و زرع رو آورند که اين امر موجب پيدايش شهر و شهر نشيني و نهايتا گسترش تجارت و داد و ستد و بازرگاني شد. بنابراين واحدهايي براي سنجش کميتهاي مورد نياز زندگي بشر مطرح شد و از جمله واحدهايي براي اندازه گيري طول پارچه، توزين موادغذايي، واحد پولي براي مبادله به هنگام داد و ستد و واحد زماني براي اندازه گيري يک روزکاري و نحوه پرداخت دستمزد و نيز محاسبه خراج و ماليتهاي مورد نياز دولت ها مشخص گرديد.

2- استاندارد چیست؟

استاندارد نظمي است مبتني بر نتايج استوار علوم، فنون و تجارب بشري در رشته اي از فعاليتهاي عمومي که بصورت قواعد، مقررات و نظام نامه به منظور ايجاد هماهنگي و وحدت رويه، توسعه تفاهم، تسهيل ارتباطات، صرفه جويي در اقتصاد، حفظ سلامت و گسترش مبادلات بازرگاني داخلي و خارجي بکار ميرود، به بيان کلي استاندارد به معناي قانون، قاعده، اصل وضابطه آورده شده است.

3- انواع استانداردها

• استانداردهاي ملي
• استانداردهاي منطقه اي
• استانداردهاي بين المللي
• استانداردهاي کارخانه اي
• استانداردهاي انجمني يا صنفي

4- تأسیس مؤسسه استاندارد در ایران

اولين حرکت مدون در ارتباط با استاندارد و استاندارد نويسي در ايران با تصويب قانون اوزان و مقياسها درسال ١٣٠٤ خورشيدي آغاز شد اما تاسيس يک سازمان براي استاندارد کردن کالاها در ايران از سال١٣٣٢ مورد توجه رسمي دولت واقع گرديد. در تاريخ دوم ارديبهشت ماه همان سال، موافقت نامه اي بين وزير اقتصاد ملي و مدير عامل سازمان برنامه و هيت مديره عمليات اقتصادي آمريکا در ايران به امضاء رسيد که به عنوان پروژه ٣٨ اصل ٤ ناميده شد. از آغاز سال ١٣٣٣ مقدمات ساخت و تاسيس اداره استاندارد ايران فراهم شد و در هفتم تير ماه ١٣٣٨عنوان آن به مؤسسه استاندارد تغيير يافت. در سال ١٣٤٤ به هنگام تصويب اساسنامه مؤسسه، عبارت «تحقيقات صنعتي» نيز به نام مؤسسه استاندارد افزوده شد. جالب توجه اينکه نخستين بار در سال 1345 علامت استاندارد ايران روي کالا هاي ايراني مشاهده شد. در اين سال دو شرکت ايراني سازنده کاشي و بيسکويت موفق به دريافت نشان استاندارد شدند .

5- ضرورت ایجاد سازمانISO

 استانداردها در زندگي انسانها نقش بزرگي را ايفا ميکنند اگر چه اين نقش در اغلب اوقات به صورت نامرئي عمل ميکند. در غياب آنها اهميتشان آشکار ميشود. به عنوان مثال به عنوان مصرف کننده يک کالا در نبود استانداردها از بد شدن کيفيت يک کالا مطلع ميشويم. ما اغلب از اهميت استانداردها در ارتقاء سطح کيفيت، راحتي استفاده، بازده و قابليت تعويض نا آگاه هستيم همچنان که از فراهم آوردن اين امکانات با قيمت اقتصادي تا آگاه هستيم.

6- معرفی پرکاربرد ترین استاندارهای ISO

• ایزو9000: كسب موفقيت براي حضور پيوسته نه مقطعي در بازارهاي داخلي و همچنين بازارهاي منطقه‌اي و بين‌المللي تحت تاثير رقابت‌هاي فشرده و فزوني عرضه بر تقاضا همواره به دو عامل اساسي يكي «كيفيت» و ديگري «قيمت» بستگي داشته، دارد و خواهد داشت، گرچه عوامل مهم ديگري همچون حفظ محيط زيست، دوام، ايمني، خدمات بعد از فروش، بهنگام بودن و احترام به مشتريان را نيز نمي‌توان ناديده گرفت. استانداردهاي سري ايزو 9000 نيز در زمينه كيفيت گفتگو مي‌كنند، ولي نه فقط كيفيت محصول نهايي، بلكه كيفيت عملكرد صحيح همواره صحيح تمامي بخش‌هاي يك سازمان كه در مجموع دركيفيت محصول يا خدمت عرضه شده توسط يك سازمان يا به عبارتي ديگر در كيفيت كل سازمان تجلي مي‌يابد.

• ایزو 14000: توجه به محيط زيست (آب ، هوا، خاك ) از سه يا چهار دهه قبل به صورت جدي مد نظر قرار گرفت و از همان زمان تعدادي از مديران، متخصصان و كارشناسان صنايع داوطلبانه به كنترل تاثيرات فرايندها و محصولات توليدي خود بر محيط زيست همت گماردند و به تدريج نيز سازمان‌هاي ملي و بين‌المللي با تعيين ضوابط، مقررات و قوانين جهت حفاظت از محيط زيست به كمك آنان آمدند و در واقع حفاظت از زيست‌ گاه بشر اهميت ويژه‌اي يافت.

• ایزو 22000: در جهاني كه ما در آن بسر ميبريم مفاهيم و عبارتهاي جديدي در حال شكل گيري است طوريكه متناسب با رشد و پيشرفت اقتصادي و صنعتي شدن جهان تعريف ها و مفهوم هاي نويني به وجود آمده و معرفي شده است در اين ميان موضوع سلامت و ايمني محصول و كليه ي واژه هاي مربوط به آن از اين قاعده مستثني نبوده است. سیستم مدیریت بهداشت مواد غذایی نه به عنوان استاندارد بلكه به عنوان برنامه تضمين ايمني مواد غذايي سالها مورد حمايت سازمانهاي جهاني و كشورهاي عمده ي واردكننده مواد غذايي بوده است با توجه به اينكه استاندارد ايزو 22000 تركيبي از اصول HACCP و روش هاي اجرايي آن كه در كميسيون كدكس مواد غذايي تعريف شده اند و نيز برنامه هاي پيش نياز آن ( PRPs) است. در اين استاندارد تمامي مخاطره هايي كه احتمال وقوع آن در زنجيره ي توليد مواد غذايي وجود دارد ( مخاطرات مرتبط با فرآيند و يا تاسيسات و تجهيزات و……) شناسايي و ارزيابي شده و در نتيجه به راحتي توسط يك واحد فرآوري و يا ساير واحدها در طول زنجيره توليد تا عرضه قابل كنترل هستند.

• ایزو 50001: ایزو5001 سیستم مدیریت انرژی است. استاندارد داوطلبانه بین المللی است که توسط ایزو (سازمان بین المللی استاندارد سازی ) ایجادشد. ایزو 50001 به سازمان ها ملزومات سیستم های مدیریت انرژی را میدهد (EMS) ایزو 50001 مزایای بزرگ و کوچکی برای سازمانها هم در بخش خصوصی و هم در بخش عمومی ارائه میدهد.

• ایزو 17025: درحال حاضر استاندارد بین المللی ISO/IEC 17025 که در نتیجه تجربیات وسیع حاصل از اجرای ISO/IEC Guide 25 و استاندارد اروپایی EN45001 تهیه شده است، جایگزین هر دوی آنها شده است. این استاندارد شامل کلیه الزاماتی است که آزمایشگاههای آزمون و کالیبراسیون باید آنها را برآورده سازند تا بتوانند اثبات کنند که یک سیستم کیفیت را به کار گرفته و از نظر فنی صلاحیت داشته و قادر به فراهم آوردن نتایج معتبر ‌میباشد.

• ایزو 10006: استاندارد ایزو10006، استاندارد سیستم مدیریت کیفیت راهنما برای سیستم مدیریت کیفیت در پروژه‌ها می‌باشد. این استاندارد راهنمایی‌هایی برای استقرار سیستم مدیریت کیفیت در انواع پروژه‌های کوچک یا بزرگ، کوتاه یا طولانی مدت با هر نوع محصول و هر نوع فرآیند اجرایی و درمحیط‌های گوناگون با سطح پیچیدگی مختلف ،ارایه می‌دهد.

جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید