حمل و نقل ماده خطرناک چیست؟
روند رو به رشد توسعه تکنولوژی استفاده از فرایندهای تولیدی مختلف و به تبع آن مواد اولیه گوناگون را ایجاب می نماید. از آنجا که بیشتر مواد مورد استفاده در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی و صنایع وابسته ماهیت خطرناک (قابل اشتعال، قابل انفجار، سمی، رادیواکتیو، اکسیدکننده و ...) دارند، ذخیره سازی، حمل و نقل و استفاده از این مواد نیاز به برنامه ویژه ای دارد. در این بین حمل و نقل مواد خطرناک به لحاظ شرایط خاص از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تماس نزدیک تر با جامعه و مردم، تاثیرات زیست محیطی، عدم دسترسی به تجهزات و ... از جمله شرایطی هستند که برنامه ریزی و به عبارت بهتر مدیریت حمل و نقل مواد خطرناک را با اهمیت دوچندان مواجهه می کند.
مخاطبان دوره حمل و نقل ایمن مواد خطرناک
1- مسئولین ایمنی و HSE
2- رانندگان ماشین های سنگین، علی الخصوص رانندگان حامل مواد خطرناک
3- علاقه مندان و دانشجویان رشته های ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE)
سرفصل دوره حمل و نقل ایمن مواد خطرناک
1- هدف
لحاظ کردن الزامات ایمنی، بهداشتی و زیست محیطی در حمل و نقل مواد خطرناک
2- دامنه کاربرد
3- مراجع
4- مسئولیت ها
5- شرح
تدوین یک بیانیه خط مشی مکتوب که از طرف مدیریت ارشد سازمان حمایت می گردد.
بر اساس معیارهای موجود مواد خطرناک به 9 دسته تقسیم می شوند. ازجمله: مواد و محصولات خطرناک، مواد خورنده و اسیدها، مواد رادیو اکتیو و... می باشد.
این بخش شامل برچسب گذاری، کدگذاری، لوزی شناسایی خطر و برگه های اطلاعات ایمنی مواد می باشد. به منظور شناسایی محتویات مخزن و ظروف حمل و نقل مواد خطرناک از برچسب گذاری استفاده می شود. همچنین برای شناسایی مواد خطرناک از کدگذاری استفاده می شود که این کدگذاری می تواند به صورت درون شرکتی و یا با استفاده از سیستم های بین المللی تدوین گردد.
-
ایمنی عملیات تخلیه و بارگیری مخازن حمل و نقل
ازجمله مواردی که باید رعایت گردد شامل:
-
قبل از تخلیه مخزن
-
جزییات برگه بارنامه مربوط به محتویات مخزن چک شده باشد
-
تریلر، علایم هشدارو سیستم های ایمنی در محل وجود داشته باشند
-
اتصالات لوله های انتقال انجام شده و چک شده است
-
و ...
-
حین تخلیه و بارگیری
-
حضور تمام وقت و در طول مدت عملیات به منظور پیشگیری و مقابله با شرایط اضطراری
-
کسب اطمینان از باز بودن مسیر و عدم وجود نشتی در آن قبل از راه اندازی پمپ و کمپرسورگاز
-
استفاده مناسب و به موقع از پمپ و کمپرسور با توجه به فشار مخازن ثابت و سیار
-
و ...
-
بعد از تخلیه
-
وقتی مخزن ماشین وسیله نقلیه شد، پمپ خاموش گردیده است
-
دریچه های تخلیه روی مخزن دریافت کننده، بسته شده است
-
دریچه های تخلیه مایع روی مخرن ماشین بسته شده است
-
و ...
-
متصدیان حمل و نقل مواد خطرناک
در این زمینه می توان موارد زیر را نظر گرفت:
-
انتخاب و به کار گیری
-
آزمایشات رانندگان باید به صورت سالیانه انجام شود
-
باید رویه های رسمی و مدون برای مصاحبه، تست و گزینش رانندگان تدوین شود
-
علاوه بر آزمون های رانندگی لازم است تست های روانشناسی و پزشکی نیز برای سنجش میزان آمادگی رانندگان برای انجام کار انجام شود
-
و ...
-
آموزش
-
برای حصول اطمینان از عملکرد مناسب رانندگان در شرایط مختلف، لازم است برنامه های آموزشی مقتضی برای آنها تدوین و اجرا شود.
-
نظارت بر عملکرد رانندگان
-
باید اطمینان حاصل گردد که همه وسایل نقلیه و محموله ها، مطابق استاندارد و مقررات مربوطه مشخص شده باشند
-
پرونده رانندگان باید به صورت دوره ای بازنگری شود و از به روز بودن پرونده ها اطمینان حاصل گردد
-
لازم است مستندات به طور منظم از نظر انطباق با خط مشی ها و قوانین شرکت بازنگری شود
-
و ...
-
ارزیابی ریسک رانندگان
-
دلایل و اهمیت نیاز به ارزیابی رانندگان
-
امتحان رانندگی حداقل استاندارد قانونی است و قبولی در آن لزوماً به این معنا نیست که فرد راننده خوبی است
-
رانندگان به طور کلی دو دسته اند. یک دسته آنهایی که به عنوان طیف عمومی رانندگان ممکن است دچار حادثه شوند و یک دسته آنهایی که عادت بد رانندگی دارند
-
از یک برنامه ارزیابی راننده، بازتابها و نتایج بسیاری حاصل می گردد
-
و ...
-
انجام ارزیابی راننده
-
سرپرستان محلی و مدیران ارشد باید از پیشرفت عملکرد رانندگان دفاع کنند و انجام ارزیابی باید در جهت تحقق اهداف آن باشد نه صرفاً انجام آن
-
و ...
-
مراحل انجام ارزیابی ریسک
-
شناسایی خطرات
-
ارزیابی ریسک
-
بررسی اقدامات کنترلی
-
اجرا
-
بازنگری
-
تجهیزات مورد استفاده در تجهیزات حمل و نقل مواد خطرناک
ازجمله این موارد:
-
ویژگی های تجهیزات
-
باید اطمینان حاصل گردد که وسایل نقلیه انتخاب شده از نظر طراحی و ظرفیت برای محموله مورد نظر مناسب باشد
-
و ...
-
نگهداری و تعمیر تجهیزات
-
تایرها باید قبل و حین سفر بازرسی شوند
-
محموله و تانکر به صورت دوره ای باید در حین سفر بازرسی شوند
-
وسایل نقلیه باید یک برنامه نگهداری پیشگیرانه برای بازرسی و سرویس تجهیزات مرتبط با ایمنی داشته باشند
-
و ...
-
تجهیزات ایمنی و آتش نشانی
-
از کامل بودن وسایل ایمنی و آتشنشانی همراه اطمینان حاصل کنند
-
و ...
-
ایمنی کامیون های مخزن دار
-
درب موتور نفتکش باید به نحوی تعبیه شده باشد که کلیه قسمت های موتور را در زیر خود بپوشاند
-
نفتکش دارای دو دستگاه خاموش کننده پودر و گاز مناسب و آماده باشد
-
مخزن دارای فرورفتگی نبوده و رنگ آن مطابق استاندارد شرکت باشد
-
و ...
-
مقررات ابعاد و وزن انواع کشنده ها
-
میزان حداکثر فشار وارد از محورهای راهنما
-
وزن مجاور وسائل نقلیه مفصل دار
-
ابعاد وسائط نقلیه با بار آن
-
برنامه ریزی شرایط اضطراری
-
آمادگی برای شرایط اضطراری
امور HSE شرکت موظف است وضعیت های اضطراری محتمل در حمل و نقل مواد خطرناک را شناسایی کند. برنامه هایی را به منظور ارتقاء معلومات رانندگان جهت مواجهه با وضعیت های اضطراری تدوین کند و به اجراء گذارد. این برنامه شامل آموزشهای تئوری و عملی برای رویارویی با شرایط اضطراری محتمل می باشد.
-
مواجهه با حادثه
-
اقدامات اولیه
-
اقدامات هنگام جاری شدن و نشت مایع
-
پیشگیری از ایجاد و گسترش حریق
-
مواجهه با مسمومیت های اتفاقی با مواد شیمیایی
-
مسمومیت های پوستی و مخاطی
-
مسمومیت های ریوی و تنفسی
-
مسمومیت های گوارشی
6- پیوست ها
-
تعاریف
-
خصوصیات برخی از فرآورده های نفتی و ملاحظات ایمنی آنها
-
مقررات مربوط به اسناد و مدارک حمل و نقل مواد خطرناک
-
اظهارنامه حمل و نقل جاده ای مواد خطرناک
-
روشهای بسته بندی
-
نمونه برگه MSDS
-
برگه ارزیابی ریسک رانندگان
-
چک لیست ارزیابی رانندگی
جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید