خوردگی و رسوب گذاری در تأسیسات آب و فاضلاب چیست؟
هزینه هایی که خوردگی بر تأسیسات امریکا هر ساله تحمیل می کند حدود 100 میلیارد دلار است. خوردگی زیان اقتصادی بزرگی است و باید بدانیم که برای کاهش آن کارهای زیادی می توان انجام داد. باید بدانیم هر جا فلز یا مواد دیگر مورد استفاده قرار گیرند خوردگی با شدت و ضعف اتفاق خواهد افتاد. هزینه های خوردگی در صنایع نفت وگاز، پل سازی، کارخانجات صنعتی تولید مواد شیمیایی به ویژه تولید انواع اسیدها، صنعت اب و فاضلاب، صنایع کاغذسازی، هزینه های خوردگی در اتومبیل ها، لولههای آب گرم و سرد خانگی و آبگرمکن ها و پکیج های خانگی، تجهیزات خانگی و اداری و... است. کل هزینه سالانه سیلها، گردبادها، آتش سوزی ها، رعد و برق ها کمتر از هزینه سالانه خوردگی می باشد. خوردگی اجتناب ناپذیر است ولی می توان هزینه های آنرا کاهش داد.
مخاطبان دوره خوردگی و رسوب گذاری در تأسیسات آب و فاضلاب
1- کارشناسان تأسیسات آب و فاضلاب
2- دانشجویان رشته های محیط زیست و ایمنی
3- علاقه مندان و دانشجویان رشته های ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE)
سرفصل دوره خوردگی و رسوب گذاری در تأسیسات آب و فاضلاب
1- محیط های خورنده
عملا کلیه محیطها خورنده هستند ولی قدرت خورندگی آنها متفاوت می باشد. مثال هایی از این محیط ها: هوا و رطوبت، آب شیرین، آب مقطر، آب دریا محیط های دارای بخارهای شیمیایی به ویژه بخارات اسیدی و... می باشد.
2- خسارات خوردگی در صنعت آب و فاضلاب
-
ظاهر: ظاهر تأسیسات فلزی و بتنی آب و فاضلاب در اثر خوردگی ناخوشایند بوده و تأثیر نامطلوب روی بیننده دارد.
-
مخارج گزاف تعمیرات و نگهداری: به منظور جلوگیری از خوردگی باید هزینه های گزافی نمود. هزینه های مواد مورد نیاز نظیر انواع پوشش های پلیمری مانند اپوکسی یا سایر مواد نظیر ماستیک برای حفاظت داخلی و خارجی لوله ها، رنگ امیزی تأسیسات و تجدید متناوب رنگ آنها و ... مستلزم صرف هزینه های فراوانی می باشد.
-
تأثیرات بهداشتی: آلوده شدن آب شرب در اثر نشت لوله آبرسانی، آلوده شدن خاک یا آب های زیرزمینی در اثر نشت فاضلاب در اثر خوردگی لوله ها.
-
کاهش ایمنی کار: خوردگی باعث خرابی نابهنگام تأسیسات شده و بعضا منجر به وارد آمدن خسارات فراوان (حتی جانی) می شود.
3- طبقه بندی خوردگی
-
خوردگی تر: خوردگی در حضور یک مایع که می تواند محلول یا الکترولیت باشد و مسئول بخش اعظم خوردگی می باشد. مثلا خوردگی لوله های فولادی آب یا لوله های بتونی فاضلاب از این دست می باشد.
-
خوردگی خشک: در صورت عدم وجود فاز مایع این نوع خوردگی مطرح می شود مثل خوردگی فلز تیتانیم با گاز کلر خشک از نوع خوردگی خشک هستند.
4- انواع آلودگي هاي موجود در فاضلاب
-
فاضلاب خانگی: فاضلابهای خانگی خالص تشکیل شده اند از فاضلاب دستگاههای بهداشتی خانهها مانند توالت، دستشویی، حمام، ماشین های لباسشویی و ظرف شویی، پساب آشپزخانه ها و یا فاضلاب بدست آمده از شستشوی قسمت های گوناگون خانه.
-
فاضلاب خانگی ناخالص: آنچه در شبکه های جمع آوری فاضلاب شهری، به نام فاضلاب خانگی جریان دارد علاوه بر فاضلاب خانگی خالص دارای مقداری فاضلاب بدست آمده از مغازه ها و فروشگاه ها، تعمیرگاهها وکارگاه ها، رستورانها و مؤسسه هائی مانند آنها نیز می باشد که اجباراً در سطح شهر و به طور پراکنده وارد کانال های جمع آوری فاضلاب می کردند.
5- اجزای مهم فاضلاب
-
موجودات زنده در فاضلاب: فاضلاب موجودات زنده ی ذره بینی مانند ویروس و میکروب به همراه دارد تنها قسمت کمی از این موجودات زنده ممکن است بیماری زا باشند از این گروه می توان باسیل حصبه، ویروس اسهال و وبا نام برد.
-
درجه اسیدی: فاضلاب های خانگی خالص و تازه معمولاً حالتی خنثی و یا متمایل به قلیایی دارند. تنها در اثر ماندن و شروع عمل گندیدگی گازهای اسیدی ( هیدروژن سولفوره) تولید گردیده و درجه اسیدی فاضلاب کاهش یافته، خاصیت اسیدی پیدا می کند.
-
مواد خارجی در فاضلاب: در فاضلاب همیشه مقداری مواد خارجی به صورت محلول و یا نامحلول و معلق وجود دارد. مقدار مواد خارجی فاضلاب در حدود 0.1 - 1 درصد و بقیه ی آنرا آب تشکیل می دهد. حدود 70% از مواد خارجی موجود در فاضلاب، مواد آلی و بقیه مواد معدنی می باشند.
6- انواع راکتور
انواع راکتور های موجود شامل:
-
اختلاط کامل
-
جریان لوله ای
7- انواع خوردگی
هشت نوع خوردگی وجود دارد که به شرح زیر می باشد:
-
حفره دار شدن
-
جدایش انتخابی
-
خوردگی سایشی
-
خوردگی شیاری
-
خوردگی توام با تنش
-
خوردگی بین دانه ای
-
خوردگی گالوانیک یا دوفلزی
-
خوردگی یکنواخت یا سرتاسری
8- خسارت هیدروژنی
خسارات هیدروژنی یک اصطلاح کلی است که دلالت بر خسارت مکانیکی وارد شده به فلز در اثر وجود یا واکنش با هیدروژن دارد. خسارت هیدروژنی را می توان به چهار گروه مشخص تقسیم بندی نمود:
-
تردی هیدروژنی
-
دکربوره کردن
-
خوردگی هیدروژنی
-
تاول زدن هیدروژنی
9- خوردگی در تأسیسات آب و فاضلاب
خورندگی آب شرب بستگی به مقدار اکسیژن، سختی، مقدار کلرورها، مقدار گوگرد و فاکتورهای زیادی دارد .مثلا یک مخزن آب گرمکن فولادی خانگی در یک محل ممکن است 20 سال عمر کند و در یک محل دیگر بیشتر از یک یا دو سال دوام نیاورد. در یک شهر مقدار سختی از چند قسمت در میلیون (PPM) تا چند صد قسمت در میلیون ممکن است تغییر نماید. در بعضی مناطق ترکیبات گوگرد موجود در آب باعث خوردگی سریع آهن می شوند. نمی توان به صورت کلی دستوری صادر نمود و مساله کاملا به صورت موردی می باشد.
10- ابزار کنترل خوردگی
راه های کنترل خوردگی عبارتند از:
-
حفاظت کاتدی
-
استفاده از بازدارنده ها
-
انتخاب جنس مواد مناسب ونکات طراحی
-
اصلاح پارامترهای کیفی آب (در صورت امکان)
-
استفاده از پوشش ها، روکش ها، و رنگ های مقاوم به خوردگی
11- حفاظت کاتدی
دو روش برای حفاظت کاتدی وجود دارد:
-
بوسیله یک مولد برق
-
بوسیله یک زوج گالوانیکی
12- حفاظت آندی
حفاظت آندی عبارت است از اعمال جریان آندی بر روی فلز مورد حفاظت که منجر به تشکیل فیلم سطحی بر روی آن می گردد. به طور کلی با اعمال جریان آندی به یک فلز قاعدتا باید سرعت خوردگی فلز افزایش پیدا کرده و سرعت آزادشدن هیدروژن کاهش پیدا کند که معمولا در مورد فلزات این مسئله صادق است ولی در رابطه با فلزات ترانس پسیو مثل نیکل، آهن، کروم، تیتانیوم و آلیاژهای آنها اگر به دقت جریان آندی به این فلزات اعمال گردد غیر فعال شده و سرعت خوردگی کاهش پیدا می کند
جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید