آشنایی با نقش HSE در محیط های کاری

HSE چیست؟

HSE مخفف کلمه Health، Safety و Environment به معنای بهداشت، ایمنی و محیط زیست است. مباحث ایمنی بعد از انقلاب صنعتی بوجود آمد و به دلیل سنگینی کار در معادن زغال سنگ و افزایش بیماری های ناشی از کار بحث بهداشت نیز مطرح گردید و درگام بعدی ارتباط میان بیماری و وقوع حادثه کشف گردید. از دلایل اهمیت HSE می توان به داشتن محیط ایمن، کاهش هزینه های انسانی، آسیب ها و خسارات می توان نام برد.

مخاطبان دوره آشنایی عمومی با نقش HSE:

1- پیمانکاران نفت،گاز و پتروشیمی

2- پیمانکاران فعالیت های عمرانی و ساختمانی

3- کارشناسان ایمنی، بهداشت و محیط زیست

4- دانشجویان و علاقه مندان رشته های ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE)

سرفصل دوره آشنایی عمومی با نقش HSE

تاریخچه پیدایش HSE در ایران و جهان:

دپارتمان بهداشت «صنعتی –محیط» در سال 1970 میلادی از ادغام دپارتمان های بهداشت صنعتی و بهداشت محیط ایجاد شد. در سال 1979 موضوع سم شناسی نیز به این دپارتمان اضافه شد و در سال 1995 دپارتمان علوم بهداشت محیط با گنجاندن رشته تغذیه به دپارتمان HSE در آمریکا به یک نظام یکپارچه تبدیل شد. تصویب اولین قانون HSE در ایران مصادف با تصویب اولین قانون نفت در ایران در سال 1353 بود.

نقش HSE در محیط های کاری:

در هر محیط کاری طیف گسترده ای از خطرات آسیب رسان وجود دارد که می توانند آسیب های جدی و جبران پذیری را به دنبال داشته باشند. رسالت HSE تامین سلامت نیروی انسانی، به حداقل رساندن عوامل موثر در ایجاد مخاطرات، ایمنی و محیط زیست است.

1- بهداشت در HSE:

بهداشت یا سلامت عبارت است از تامین رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی و شامل سه محور جسم، روان و جامعه می باشد که در هرجامعه ای برای ایجاد توسعه پایدار لازم و ضروری است.

انسان سالم در هر جامعه ای محور توسعه پایدار است و اگر شرایط به گونه ای باشد که سلامت افراد به ویژه شاغلین در محیط کار تهدید شود، قطعاً روند توسعه نیز دچار اختلال شده و نمی توان انتظار کارآیی لازم را از نیروی کار داشت.

 

2- ایمنی در HSE:

تعریف

• یکی از نیازهای اساسی انسان داشتن امنیت است و این یک نیاز فطری و طبیعی است؛ اما متأسفانه چون به این نیاز اهمیت داده نشده، در برخی از موارد داشتن امنیت به فراموشی سپرده شده است.

تاریخچه

• تلفات بالای انسانی وانواع معلولیت های منجر به نقص عضو ناشی از حوادث صنعتی در قرن 19 موجب ایجاد فشارهای زیاد از سوی جامعه کارگری و مردم گردید. این عوامل به همراه جنبه های انسانی حوادث، سبب وضع قوانین ایمنی و بهبود شرایط کاری گردید.

برخی از انواع قوانینی که تصویب شد

• انجمن دلفوس در سال 1867 در فرانسه تشکیل گردید. این انجمن در زمینه اجتماعی اصول بزرگ و اساسی را مبنای کار خود قرار داده بود که بدین ترتیب خلاصه می گردد: صاحب کارخانه علاوه بر پرداخت مزد وظیفه دارد که به شرایط جسمی و روحی کارگران نیز توجه نماید.
• و ...

تاریخچه ایمنی در ایران

• در تهران اولین واحد آتش نشانی در سال 1303 شمسی در گاراژی به نام حسنی در سه راه امین حضور توسط یک ژنرال روسی با چهار دستگاه اتومبیل و پانزده تن پرسنل از درجه داران نظامی شروع به کار کرد و در سال 1307، قبرستان قدیمی موجود در میدان حسن آباد (ایستگاه یک آتش نشانی فعلی) تبدیل به اداره ماشین های آب پاش شد که تجهیزات آن همان چهار دستگاه اتومبیل بود.

زیرمجموعه های ایمنی

• ایمنی ساختمان
• ایمنی کار در ارتفاع و داربست بندی
• ایمنی ماشین آلات
• ایمنی برق
• ایمنی حریق و آتش نشانی
• و ...

3- محیط زیست در HSE:

حفاظت از محیط زیست وظیفه اجتماعی و عمومی است. از اینرو تمامی فعالیت های اقتصادی که با آلودگی محیط زیست یا تخریب آن همراه باشد ممنوع است.

4- آشنایی با HSE:

HSE تلفیقی از بهداشت، ایمنی و محیط زیست است.

5- چارت سازمانی و جایگاه HSE:

برخی سازمانها تلفیق واحد کیفیت و HSE را انتخاب کرده و آن را مستقیما تحت نظر مدیرعامل در ساختار سازمانی خود قرار می دهند. برخی دیگر، واحد HSE خود را مستقل از دیگر واحدها زیر نظر مستقیم مدیرعامل قرار می دهند .سازمانهایی نیز وجود دارند که واحد HSE خود را در تلفیق با واحدهایی نظیر برنامه ریزی و توسعه، منابع انسانی، فنی و مهندسی، اجرا و تولید، پروژه ها و... جای می دهند.

6- محدوده فعالیت HSE:

محدوده فعالیت HSE شامل تمامی صنایعی که مواجهه باحوادث دارند می باشد. ازجمله معادن، بیمارستان ها و....

7- مهندسی بهداشت حرفه ای:

بهداشت حرفه ای به تعریف سازمان بین المللی کار ILO)) ارتقاء و حفظ بالاترین درجه از سلامت جسمی، روحی و اجتماعی شاغلین در کلیه مشاغل می باشد.

8- عوامل زیان آور محیط کار:

عوامل زیان آورمحیط کار شامل عوامل فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی، روانی و... می باشد.

9- بیماری های شغلی و معاینات شغلی:

بیماریهای شغلی بیماریهایی هستند که به دلیل خصلت کار و در محیط های کاری که دارای عوامل زیان آور اثرگذار بر سلامت شاغلین هستند، بوجود می آیند.

10- جلسات کمیته حفاظت فنی وبهداشت کار:

به منظور تامين مشاركت كارگران و كارفرمايان و نظارت بر حسن اجراي مقررات حفاظت فني و بهداشت كار، صيانت از نيروي انساني و منابع مادي كشور تشكيل كميته هاي حفاظت فني و بهداشت كار با رعايت ضوابط و مقررات مندرج در اين آيين نامه در كارگاههاي كشور الزامي است.

11- انواع ارزیابی ریسک:

ارزیابی ریسک یک روش منطقی برای تعیین اندازه کمی و کیفی خطرات و بررسی پیامدهای بالقوه ناشی از حوادث احتمالی بر روی افراد، مواد، تجهیزات و محیط است.

12- آشنایی با دستورالعمل و چک لیست های ضروری در محیط کار:

دستورالعمل شامل روشهای انجام وظایف توسط کارکنان و چک لیست فهرست از پیش تهیه شده سؤالات یا دستوراتی است كه باید برای رسیدن به یك هدف خاص به اجرا درآید.

13- آشنایی با سیستم های مدیریتی (Management System) و انواع آن:

سیستم مدیریتی شامل ساختار سازماني، فعاليتهاي طرح ريزي، مسئوليت‌ها، ‌روش‌ها، فرآيندها و منابع براي تهيه،‌ اجرا، حصول، بازنگري و حفظ خط مشي موضوع مورد بحث قرارمی گیرد.

14- آشنایی با ممیزی داخلی و سر ممیزی:

ممیزی، فرآيند تصديق نظام يافته (سيستماتيك) و مدون براي يافتن و ارزيابي شواهد به طور عيني است.

15- آشنایی با HSE PLAN و نحوه تدوین آن:

طرح سلامت، ایمنی و محیط زیست (HSE PLAN) مستندی است که شرکت ها می توانند در زمان برگزاری مناقصه به عنوان بخشی از پیشنهاد فنی خود به کارفرما ارائه نمایند.

16- نحوه مشاوره پاره وقت بهداشت حرفه ای در صنایع (زیر مجموعه مراکز بهداشت):

شبكه بهداشت در شهرستانهاي هر استان واحد جداگانه اي دارد و خود به چندين مركز بهداشت، خانه هاي بهداشت شهري و روستايي و ... تقسيم مي گردد كه در شهرهاي تحت پوشش شهرستان مورد نظر استقرار يافته اند تا خدمات بهداشتي را به مردم ارائه كنند.

17- تجهیزات حفاظت فردی (PPE)، استانداردها و نحوه انتخاب آن برای مشاغل مختلف:

این تجهیزات شامل گستره وسيعي از لوازم، وسايل و تجهيزات است كه به منظور حفاظت قسمتهای مختلف بدن افراد از موي سر گرفته تا كف پاها در برابر انواع خطرات احتمالي در محيط‌هاي مختلف كاري طراحي، ساخته و ارائه مي شود.

18- فرهنگ HSE و روش های ارتقای آن در محیط کار:

مجموعه اي از باورها، هنجارها، انگيزه ها، نقشها و عملکردهاي اجتماعي و فني که موجب کاهش رويارويي کارکنان، مديران، مصرف کنندگان و عموم مردم با شرايط خطرناک و صدمه رسان شود.

جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید