بهداشت حرفه‌ای و ایمنی در ریخته گری

دوره آموزشی ایمنی و بهداشت در ریخته گری (Safety and Health in Casting Process) با مدرک بین المللی - HSE Arya

 

ریخته گری چیست؟

قطعات موجود در وسایل و تجهیزات اطراف ما، با استفاده از فرآیندهای ساخت، تولید می‌شوند. ساخت برخی از این قطعات، در مقیاس‌های کوچک و برخی دیگر، در مقیاس‌های بزرگ و صنعتی انجام می‌گیرد. از شناخته‌ شده‌ترین روش‌های صنعتی ساخت و تولید می‌توان به ریخته‌گری اشاره کرد. ریخته‌گری، فرآیندی است که به طور گسترده برای تولید قطعات فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

مخاطبان دوره ایمنی در ریخته گری

- کارشناسان و مسئولین ایمنی

- علاقه مندان و دانشجویان رشته های ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE)

 

سرفصل دوره ایمنی در ریخته گری

1- مقدمه

صنعت ریخته گری یکی از پرمخاطره ترین صنایع است و حوادثی که در این صنعت رخ می دهند عمدتا ناشی از شرایط نا ایمن و سهل انگاری کارگران است که می تواند حوادثی را برای خود و دیگران ایجاد نماید، به دلیل پرخطر بودن این صنعت انجام اقدامات کنترلی قبل از وقوع حادثه الزامی است. مهم ترین بخش از هربرنامه ایمنی و بهداشت حرفه ای و به عبارت کامل تر هر سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت، شناسایی خطرات است.

 

2- دامنه

این دستورالعمل شامل تمام صنایع درگیر در ریخته گری فلزی و صنایع مشابه می باشد و به ارائه راه حل های قابل قبول جهت مدیریت خطرات خاص موجود در این صنعت می پردازد.

 

3- دلایل تدوین دستورالعمل

  • لزوم جمع آوری مستندات قانونی در بخش ریخته گری
  • پایه گزاری بانک اطلاعاتی از وضعیت و یافته های موجود
  • توجه به اثرات حرفه ریخته گری بر سلامتی ریخته گران
  • و ...

 

4- بررسی صنعت ریخته گری

  • تعریف صنفی و صنعتی ریخته گری
    • ریخته گری، فن شکل دادن فلزات و آلیاژها از طریق ذوب، ریختن مذاب در محفظه ای به نام قالب و آنگاه سرد کردن و انجماد آن مطابق شکل محفظه قالب می باشد. این روش قدیمی ترین فرآیند شناخته شده برای بدست آوردن شکل مطلوب فلزات است. اولین کوره های ریخته گری از خاک رس ساخته می شدند و لایه هایی از مس و چوب به تناوب در آن چیده می شود.
  • تعریف صنعت ریخته گری
    • از دیدگاه نوع قالب روش های ریخته گری به دو دسته تقسیم می شوند: ریخته گری در قالب های تک بار و ریخته گری در قالب های دائمی.
  • فلزات، مواد و مراحل ریخته گری
    • فلزاتی که غالباً مورد ریخته گری قرار می گیرند عبارتند از: آهن فولاد، آلومینیوم، و ...
  • روش های ریخته گری
  • کوره های ریخته گری
    • کوره های الکتریکی

 

5- بررسی عوامل زیان آور در حرفه ریخته گری

عوامل زیان آور در صنعت ریخته گری شامل موارد زیر می باشد:

  • مخاطرات شیمیایی: آلاینده های شیمیایی در حرفه ریخته گری شامل گاز دی اکسید گوگرد، مونوکسید کربن، سولفورآهن، اکسیدهای نیتروژن وفلزات سمی نظیر سرب، کادمیم، نیکل، مس و کروم و موادی نظیر فنل، کلرید و آمونیوم و... می باشد.
  • مخاطرات فیزیکی: عوارض خفیف شامل سوختگی پوست و جوش های گرمایی است و عوارض شدید شامل گرفتگی عضلاتی مانند کرامپ گرمایی، گرمازدگی و ضعف گرمایی می باشد.
  • مخاطرات ارگونومیکی: در بسیاری از محیط های کاری طراحی ایستگاه کاری به گونه ای است که فرد در معرض عوامل زیان آور ارگونومیک قراردارد. نشستن طولانی مدت، ایستادن طولانی مدت، چرخش کمر، بلندکردن مکرر بار، خم و راست شدن مکرر درمحیط کار، مناسب نبودن ارتفاع میز و صندلی و... بخشی از عوامل ارگونومیک بیماری زای محیط کار را تشکیل می دهند.

 

6- پیشگیری از رخداد حوادث در ریخته گری

برخی از راه های پیشگیری از بروز حوادث در این صنعت شامل:

  • رعایت نظافت از محیط کار کارگران
  • احتراز از کارهای خطرناک در محیط کار
  • تغذیه مناسب کارگران جهت تامین مقاومت کافی بدن
  • تقلیل ساعات کارگران ریخته گری در حد شش ساعت در روز
  • استفاده از تابلوهای هشداردهنده و نصب پوسترهای ایمنی در محل کار

 

7- کنترل های بهداشت حرفه ای عوامل زیان آور درکارگاه های ریخته گری

درکنار تربیت و آموزش کارگران، بهسازی محیط کار و بهسازی فرآیندها و تجهیزات کار و همچنین کنترل عوامل زیان اور کار از جمله مهم ترین روش های حفظ و ارتقای سلامتی کارکنان در محیط های کاری و ازجمله ریخته گری ها می باشد. این روش ها مجموعه ای از تمهیدات مدیریتی، آموزشی و فنی و مهندسی شامل اعمال تغییرات در تجهیزات و یا محیط کار می باشد.

 

8- لوازم حفاظت فردی در ریخته گری

صنعت ریخته گری به خصوص کارگاه ذوب دارای منابع بالقوه خطرناکی چون فلز مذاب، گرما، گردوغبار، دود و سروصدا است. بنابراین مدیریت کارگاه علاوه بر بکاربستن کنترل های مهندسی و اجرایی باید کلیه وسایل حفاظت فردی را برای کارگران فراهم نماید. این وسایل عبارتند از: کلاه های محکم برای حفاظت سر، وسایل حفاظت چشم ها و صورت، وسایل حفاظت گوش ها، ماسک های ضدغبار با سیستم های حفاظت دستگاه تنفسی و...

 

9- نقش تشکیلات بهداشت حرفه ای در ارتقای سلامتی در کارگاه های ریخته گری

حوادث و ناراحتی های ناشی از کار در فعالیت های مختلف ریخته گری در یکدیگر تنیده شده اند و در نتیجه ارائه خدمات بهداشت حرفه ای و ایمنی در این صنعت نمی توانند جدای از یکدیگر موفقیت آمیز عمل نمایند. بدین ترتیب یک تشکیلات منسجم بهداشت حرفه ای و ایمنی لازمه یک محیط ریخته گری است. چنین تشکیلاتی می بایست مستقیما زیر نظر مدیریت عالی، کارفرما، انجام وظیفه نماید تا به موقع بتوانند با طرح مسائل و نیازمندی های تشکیلات از حمایت کافی برخوردار باشد. بدین ترتیب علاوه بر مهندس بهداشت حرفه ای به عنوان مسئول مستقیم برنامه ریزی و هدایت فعالیت های بهداشت حرفه ای، مدیران و سرپرستان و کارگران، هریک به نوبه خود دارای مسئولیت و نقش در برنامه کلان ایمنی و بهداشت حرفه ای واحد ریخته گری می باشند.

 

10- خطرات حاصل از کاربرد موادشیمیایی در تولید قالب و ماهیچه

یکی از منابع بزرگ آلوده کننده در صنعت ریخته گری، چسب های شیمیایی مورد استفاده در تولید قالب و ماهیچه است. شناخت ماهیت این چسب ها و موادی که در تولید آنها به کار گرفته می شود، باعث می شود که خطرات ناشی از استفاده نادرست آنها درنظر گرفته شود. برای درک آثار حاصل از استفاده این مواد و آلودگی هایی که در مراحل مختلف تولید قالب و ماهیچه ایجاد می شود، شناخت دقیق این چسب ها و اجزاء تشکیل دهنده آنها ضرورت دارد.

 

11- جنبه های مهندسی فاکتورهای انسانی در فعالیت های ریخته گری

کارگاه ریخته گری در مقایسه با سایر صنایع یک از خطرناک ترین کارگاه ها محسوب می شود. اعمال روش های مهندسی معمولا اقتصادی ترین و موثرترین روش ایمن سازی محیط کار می باشد. اما این امر به تنهایی نمی تواند محیط عاری از خطر بوجود آورد. آموزش و به کارگیری برخی اصول و روشهای فردی نیز نقش اساسی را برعهده دارد. طبیعتا اجرای اصول ایمنی فردی، موانع فیزیکی و روانی بسیاری را برای فرد به وجود می آورد. لذا نظارت دقیق بر اجرای آنها ضروری بوده و نقش بسیار حساس مدیریت آشکار می باشد.

 

12- بهداشت حرفه ای و ایمنی در کارگاه تمیزکاری

به دلیل وجود و حضور تنوع گسترده ای از مخاطرات شغلی وآلاینده ها در کارگاه تمیزکاری، این بخش به صورت جداگانه مورد توجه قرارمیگیرد. خطرات موجود برای سلامتی در کارگاه تمیزکاری به میزان زیادی به ماهیت عملیات، اندازه و ترکیب شیمیایی قطعه ریختگی مربوط می گردد. مقدار غبار ممکن است کم یا بسیار زیاد بوده و طیف عنصر گسترش می یابد و لذا اقدامات ضروری جهت کنترل محیط زیست می بایست متناسب با شرایط مشخص کارگاهی طراحی گردد.

 

13- مقررات بهداشت حرفه ای و حفاظت در ریخته گری، آهنگری، جوشکاری

  • مقررات کلی
    • ماده: در تأسیسات ریخته گری، آهنگری یا جوشکاری که دود، گاز یا بخارات حاصله برای سلامتی کارگران مضر می باشد، باید وسایل تهویه مناسبی طبق آیین نامه تهویه موضعی نصب گردد.
    • و ...

 

 

 

جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید

 

درباره ما | حریم خصوصی | ثبت شکایت | قوانین سایت

تمامی حقوق این سایت متعلق به HSEARYA می‌باشد.

Designed by TAMDATA

بالا